Tymczasowe stosowanie umowy o wolnym handlu UE – Kanada (CETA)
W najbliższym czasie można spodziewać się rozpoczęcia prowizorycznego stosowania umowy o wolnym handlu zawartej przez Unię Europejską z Kanadą (tzw. umowa CETA – Comprehensive Economic Trade Agreement). Umowa została podpisana 30 października 2016 r. w trakcie Szczytu UE - Kanada, a następnie opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE L 11 z 14.01.2017 r. Dla formalnego wejścia w życie tej umowy niezbędne jest jej ratyfikowanie przez wszystkie państwa członkowskie UE. W przypadku Polski nastąpi to po ratyfikacji umowy przez Prezydenta za zgodą Parlamentu.
Tym niemniej wszystkie państwa członkowskie wyraziły zgodę na jej podpisanie, a tym samym na jej tymczasowe stosowanie. Także Parlament Europejski wyraził zgodę na zawarcie umowy i rozpoczęcie jej tymczasowego stosowania. Konkretną datę od kiedy umowa będzie stosowana wskaże Rada Unii Europejskiej. Wyłączone z tymczasowego stosowania pozostaną kwestie ochrony inwestycji i sądu inwestycyjnego, które należą do kompetencji państw członkowskich.
Część handlowa umowy będzie tymczasowo stosowana, a przewiduje ona całkowitą lub częściową liberalizację handlu towarami z Kanadą. Tam gdzie pełna liberalizacja nie nastąpi wraz z rozpoczęciem jej stosowania, umowa przewiduje harmonogram stopniowego obniżania ceł w kolejnych latach.
Warunki korzystania z umowy CETA
Liberalizacja handlu dotyczy oczywiście tylko takich towarów, które mogą być uważane za pochodzące odpowiednio z UE lub z Kanady. Dla celu określenia pochodzenia towarów służy „Protokół w sprawie reguł pochodzenia i procedur dotyczących pochodzenia". Eksporterzy powinni zapoznać się z tą częścią umowy aby sprawdzić czy wytwarzane przez nich produkty spełniają reguły pochodzenia CETA i tym samym będą uprawnione do preferencyjnego traktowania w kraju przywozu. Należy przy tym mieć na uwadze, że reguły pochodzenia CETA znacznie odbiegają od dotychczasowych unijnych standardów, tzn. reguł jakie mają zastosowanie w obecnie funkcjonujących umowach o wolnym handlu, których stroną jest UE. Nie oznacza to, że są one bardziej rygorystyczne lub łagodne. W wielu przypadkach przyjęte zostały po prostu odmienne kryteria dla ustalania pochodzenia produktów, często oparte na klasyfikacji taryfowej. Dlatego sprawdzenie pochodzenia produktów powinno nastąpić przed rozpoczęciem ich preferencyjnego wywozu do Kanady.
Warunkiem zastosowania preferencji taryfowych dla przywożonych towarów jest ich bezpośredni przywóz z kraju eksportu do kraju importu oraz dysponowanie dowodem ich preferencyjnego pochodzenia. W umowie CETA takim dowodem będzie deklaracja pochodzenia sporządzana przez eksportera. Deklarację pochodzenia eksporter zamieszcza na fakturze lub dowolnym innym dokumencie handlowym, który opisuje pochodzący produkt wystarczająco szczegółowo, by umożliwić jego identyfikację. Treść takiej deklaracji jest określona w załączniku 2 do ww. Protokołu. Poniżej przedstawiona jest angielska wersja językowa deklaracji, jakkolwiek dopuszczalne są różne wersje językowe:
The exporter of the products covered by this document (customs authorization No ........... ) declares that, except where otherwise clearly indicated, these products are of .......................................... preferential origin.
Szczegółowe zasady sporządzania takiej deklaracji przez eksporterów opisane są w ww. Protokole.
W przypadku eksporterów unijnych deklarację pochodzenia będzie mógł sporządzić każdy eksporter, ale tylko dla przesyłek, których wartość nie przekroczy 6000 euro. Tam gdzie wartość przesyłki przekroczy wspomniany próg 6000 euro, deklarację będzie mógł sporządzić wyłącznie eksporter zarejestrowany w systemie REX i numer ten należy wskazać w treści deklaracji. W związku z tym polscy przedsiębiorcy, którzy zamierzają wywozić produkty do Kanady w ramach umowy CETA powinni się zarejestrować w bazie zarejestrowanych eksporterów REX. Rejestracja w systemie REX jest możliwa już obecnie i nie ma potrzeby wstrzymywania się z rejestracją do momentu wejścia umowy CETA w życie.
W Polsce rejestracja prowadzona jest przez Izbę Administracji Skarbowej w Poznaniu – Wydział Centralna Rejestracja. Wytyczne dla przedsiębiorców dotyczące rejestracji w REX (odnośnik otwiera nowe okno w serwisie zewnętrznym)
Zarejestrowanie się eksportera w systemie REX pozwoli na wykorzystanie możliwości jakie stwarza unijnym eksporterom umowa CETA.
