Czy według znowelizowanej ustawy o rachunkowości oświadczenia lub sprawozdania na temat informacji niefinansowych podlegają badaniu przez biegłego rewidenta? Jak wygląda sytuacja z obowiązkiem badania przez biegłego rewidenta, gdy spółka skorzysta z opcji sporządzenia odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych?
Nie, oświadczenie na temat informacji niefinansowych nie podlega badaniu, a ustawowy obowiązek biegłego rewidenta w zakresie odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych będzie taki sam jak w odniesieniu do oświadczenia na temat informacji niefinansowych. Dyrektywa 2014/95/UE ws. ujawniania informacji niefinansowych wprowadziła bowiem wymóg sprawdzenia przez biegłego rewidenta lub firmę audytorską jedynie, czy jednostka przedstawiła oświadczenie (w ramach sprawozdania z działalności) lub odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych (art.19a ust. 5 ww. dyrektywy). Dodatkowo ww. dyrektywa zawiera opcję dla krajów członkowskich, umożliwiającą wprowadzenie wymogu, aby informacje zawarte w oświadczeniu/sprawozdaniu nt. informacji niefinansowych były obowiązkowo weryfikowane przez niezależny podmiot świadczący usługi atestacyjne (art.19a ust. 6 ww. dyrektywy). Jednakże Polska nie skorzystała z tej możliwości.
Jakich informacji może wymagać od spółki biegły, który ma potwierdzić prawdziwość faktu, że spółka wywiązała się z obowiązku raportowania niefinansowego? Czy biegły powinien poświadczyć sam fakt, że takie oświadczenie lub sprawozdanie zostało sporządzone? Czy powinien poświadczyć, że sprawozdanie zawiera wszystkie wymagane przez ustawę elementy? Czy może jego zadaniem jest sprawdzenie, że te elementy są zgodne z prawdą i stanem faktycznym?
Zgodnie z przepisami ww. dyrektywy z czynności biegłego rewidenta w stosunku do sprawozdania z działalności, które są określone w art. 34 dyrektywy 2013/34/UE, wyłączono w całości oświadczenie/ sprawozdanie nt. informacji niefinansowych. Oznacza to, że biegły rewident w odniesieniu do oświadczenia/odrębnego sprawozdania nt. informacji niefinansowych nie ma obowiązku wyrażenia opinii w sprawozdaniu z badania: czy jest ono zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym oraz czy zostało ono sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie wymogami prawnymi; a także nie ma obowiązku zamieszczenia oświadczenia w sprawozdaniu z badania o tym: czy w świetle wiedzy o jednostce i jej otoczeniu uzyskanej podczas badania jej sprawozdań finansowych stwierdził on istotne zniekształcenia w oświadczeniu/ odrębnym sprawozdaniu nt. informacji niefinansowych i jaki jest ich charakter. Biorąc pod uwagę ww. ograniczenie czynności biegłego rewidenta w odniesieniu do oświadczenia/odrębnego sprawozdania nt. informacji niefinansowych, obowiązkiem biegłego rewidenta będzie: sprawdzenie, czy jednostka miała obowiązek sporządzić rozszerzone informacje niefinansowe (m.in. czy przekroczyła progi określone w ustawie o rachunkowości), a jeśli tak, to czy skorzystała z ustawowego zwolnienia i zawarła odpowiednie informacje o spółce dominującej wyższego szczebla, która ją obejmie swoim oświadczeniem lub sprawozdaniem niefinansowym, jeśli jednostka sama sporządziła rozszerzone informacje niefinansowe – jedynie zamieszczenie w sprawozdaniu z badania informacji o tym, czy jednostka przedstawiła: tę część sprawozdania z działalności, która ma być wyodrębniona jako oświadczenie na temat informacji niefinansowych albo odrębny dokument zawierający sprawozdanie na temat informacji niefinansowych. Należy podkreślić, że wszystkie dodatkowe usługi weryfikacyjne, które biegły rewident przeprowadzi wobec informacji niefinansowych, nie są wymagane ustawowo i jednostki będą same podejmować decyzje, czy zlecić dodatkowo weryfikację swojego oświadczenia/sprawozdania nt. informacji niefinansowych. Decydując się na dobrowolną weryfikację, jednostki będą same określać zakres tej weryfikacji w umowie z podmiotem, któremu ją zlecą.
Dlaczego Polska nie wprowadziła obowiązkowej weryfikacji oświadczenia/sprawozdania nt. informacji niefinansowych?
Polska nie skorzystała z opcji wprowadzenia obowiązkowej weryfikacji, kierując się m.in. wynikami ankiety MF (w której udział wzięło 52 spółek oraz użytkowników informacji niefinansowych) oraz wytycznymi Zespołu ds. CSR przy Ministerstwie Rozwoju dotyczącymi sposobu implementacji dyrektywy ws. ujawniania informacji niefinansowych. Dodatkowym istotnym argumentem MF w tej kwestii był fakt, że obowiązkowa weryfikacja mogłaby zniechęcać jednostki do sporządzania bardziej szczegółowych i rozbudowanych informacji niefinansowych w formie odrębnych sprawozdań. Zatem zgodnie z nową ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym biegły rewident będzie potwierdzać jedynie fakt sporządzenia przez jednostkę oświadczenia lub odrębnego sprawozdania nt. informacji niefinansowych. W opinii MF najważniejsze jest, by nie zniechęcać spółek do przygotowywania rzetelnych i bardziej rozbudowanych informacji niefinansowych, ponieważ oczekiwania inwestorów i być może presja ze strony tzw. rynku i tak spowodują, że z roku na rok coraz więcej spółek będzie poddawać swoje oświadczenia/sprawozdania nt. informacji niefinansowych weryfikacji.
Jak Polska wygląda na tle innych krajów UE w kwestii obowiązkowej weryfikacji?
Podejście Polski do roli biegłego rewidenta w odniesieniu do oświadczenia/sprawozdania nt. informacji niefinansowych jest zbieżne z podejściem większości pozostałych krajów członkowskich UE. Z uzyskanych dotychczas informacji wynika, że tylko trzy kraje (Włochy, Holandia oraz Bułgaria) skorzystały z opcji i wprowadziły obowiązkową weryfikację oświadczeń/sprawozdań nt. informacji niefinansowych. Natomiast 17 krajów (łącznie z Polską) potwierdziło, że nie wprowadziło obowiązkowej weryfikacji (Niemcy, Hiszpania, Wielka Brytania, Estonia, Litwa, Cypr, Irlandia, Szwecja, Grecja, Czechy, Austria, Słowacja, Słowenia, Rumunia, Łotwa, Chorwacja). MF nie otrzymało jeszcze odpowiedzi od ośmiu krajów, ale w ramach tzw. warsztatów transpozycyjnych dotyczących dyrektywy 2014/95/UE organizowanych przez KE dla krajów członkowskich tylko trzy kraje deklarowały zamiar skorzystania z opcji wprowadzenia obowiązkowej weryfikacji. Co ciekawe, kraje, które zastosowały obowiązek weryfikacji – przyjęły różne podejścia. W Holandii obowiązkowa weryfikacja ma polegać na tych samych czynnościach biegłego rewidenta co wobec sprawozdania z działalności (m.in. ,czy stwierdził on istotne zniekształcenia i czy zawarto wszystkie wymagane przepisami informacje). W Bułgarii biegły rewident będzie potwierdzać złożenie oświadczenia nt. informacji niefinansowych oraz czy zostało ono sporządzone zgodnie z wymogami ustawy. Natomiast we Włoszech obowiązkowa weryfikacja ma mieć formę tzw. limited review – „ograniczonego przeglądu" (m.in. biegły rewident będzie potwierdzać zgodność przedstawionych informacji niefinansowych z metodologią wybraną przez jednostkę).