Jednym z podstawowych zadań Ministra Finansów jest opracowywanie, wykonywanie i kontrolowanie realizacji budżetu państwa. Ponadto minister zajmuje się systemem finansowania samorządu terytorialnego, sfery budżetowej i bezpieczeństwa państwa oraz zarządza długiem publicznym.
Odpowiada również za realizację dochodów i wydatków budżetu państwa, m.in. dochodów z podatków, a także za współpracę finansową, kredytową i płatniczą z zagranicą oraz realizację przepisów dotyczących ceł i kontrolę skarbową.
Wykonuje zadania dotyczące funkcjonowania rynku finansowego, w tym banków, zakładów ubezpieczeń i funduszy inwestycyjnych oraz dotyczące obrotu papierami wartościowymi. Ponadto inicjuje politykę rządu odnośnie rynku papierów wartościowych.
Zadania nałożone na Ministra Finansów reguluje szereg aktów prawnych, m.in.:
- Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2012 r., poz. 392 oraz z 2015 r., poz. 1064),
- Zarządzenie nr 13 Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 lutego 2017 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Finansów (M.P. z 2017 r. poz. 213),
- Zarządzenie nr 105 Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 2017 r. zmianiające zarządzenie w sprawie nadania statutu Ministerstwu Finansów (M. P. z 2017 r. poz. 887),
- Zarządzenie nr 51 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2018 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Ministerstwu Finansów (M.P. z 2018 r. poz. 401)
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. poz. 92),
- Ustawa z dnia 4 września 1997r. o działach administracji rządowej (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 888).
