-
-
Notatka z LXX spotkania audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych (Audyt środków unijnych oraz prezentacja formularza samooceny audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów...
Źródło: Departament Polityki Wydatkowej
W dniu 22 listopada 2018 r. w Ministerstwie Finansów odbyło się spotkanie audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych dotyczące audytu środków unijnych oraz formularza do...
-
Spotkanie z kierownikami komórek audytu wewnętrznego ministerstw i urzędów wojewódzkich dotyczące samooceny i oceny zewnętrznej audytu wewnętrznego
Źródło: Departament Polityki Wydatkowej
W dniu 28 czerwca 2018 r. w Ministerstwie Finansów odbyło się spotkanie z kierownikami komórek audytu wewnętrznego z ministerstw i urzędów wojewódzkich dotyczące samooceny i oceny zewnętrznej audytu...
Notatka z XXI spotkania audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych w dniu 26 stycznia 2012 r.
Notatka z XXI spotkania audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych w dniu 26 stycznia 2012 r.
Notatka z XXI spotkania audytorów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych w dniu 26 stycznia 2012 r.
- „Funkcjonowanie kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w świetle wyników badań prowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli" – prelegent Pan Mariusz Sujka, Wicedyrektor Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Gdańsku;
- „Pozycja audytora wewnętrznego w świetle wyników kontroli funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach samorządu terytorialnego" – prelegent Pani Joanna Mrowicka, Prezes Stowarzyszenia Audytorów Wewnętrznych IIA Polska
- od wielu lat zajmuje się problematyką kontroli wewnętrznej,
- od 2010 roku przewodzi Podkomisji INTOSAI ds. Standardów kontroli wewnętrznej,
- od 2011 roku Prezes NIK Pan Jacek Jezierski jest reprezentantem INTOSAI w Radzie Standardów Audytu Wewnętrznego IIA.
- rozliczalności zarządzających w sektorze publicznym,
- niezależności audytu wewnętrznego,
- istnieniu centralnej jednostki harmonizującej.
- niezależnego audytu wewnętrznego, działającego według powszechnie przyjętych międzynarodowych standardów,
- systemów zapobiegających i umożliwiających przeciwdziałanie nieprawidłowościom oraz odzyskiwanie kwot utraconych.
- dostęp do profesjonalnego źródła informacji,
- większą wiarygodność przyjmowanych rozwiązań i działań (wobec odbiorców zewnętrznych),
- możliwości certyfikacji,
- lepsze jakościowo zapewnienie o pełnej realizacji wymogów ustawowych.
- korzystano ze sprawozdań opracowywanych przez Ministerstwo Finansów,
- przeprowadzono kontrolę w tym zakresie na terenie województwa pomorskiego, a w trakcie samej kontroli:
- pobrano wyjaśnienia ze 180 innych jednostek organizacyjnych skontrolowanych gmin,
- zankietowano 265 urzędów z terenu całego kraju.
Ocenie poddano, czy:
- kontrola zarządcza ustanowiona została przez kierowników kontrolowanych jednostek zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz z wykorzystaniem zasad wynikających ze standardów kontroli zarządczej;
- kontrola zarządcza była adekwatna i skuteczna, zapewniając oszczędną, wydajną i efektywną realizację zadań w zakresie procesu przygotowania, udzielania i realizacji zamówień publicznych;
- organizacja i funkcjonowanie audytu wewnętrznego było zgodne z przepisami prawa oraz standardami audytu wewnętrznego;
- działalność audytu wewnętrznego była efektywna i wydajna oraz na ile przyczyniała się do poprawy działalności samorządu terytorialnego.
W zakresie kontroli zarządczej:
- wąski zakres stosowania standardów, w rezultacie relatywnie niską jakość rozwiązań w zakresie funkcjonowania kontroli zarządczej,
- brak powiązania procedur kontrolnych z celami i procesem zarządzania ryzykiem,
- procedury kontrolne w małym stopniu nakierowane na zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości.
W zakresie audytu wewnętrznego:
- brak systemowego wspierania kierowników jednostek w dążeniu do realizacji celów,
- wąski zakres i małą liczbę zadań,
- niewystarczający zakres całościowej informacji o stanie kontroli zarządczej.
Najistotniejsze ustalenia dotyczące kontroli zarządczej to:
- brak zarządzania ryzykiem – nieadekwatność procedur kontrolnych,
- fragmentaryczny opis kontroli zarządczej – słaba kontrola nad częścią procesów zarządczych,
- mało komunikatywne zasady etycznego postępowania – ryzyko uznaniowości postępowania,
- brak monitorowania i samooceny kontroli zarządczej – brak wiedzy o skuteczności rozwiązań kontrolnych – ograniczone możliwości co do rzetelności oświadczeń o stanie kontroli zarządczej,
- słabe przygotowanie do realizacji zadań – ograniczona świadomość korzyści i zagrożeń.
Najistotniejsze ustalenia dotyczące audytu wewnętrznego to:
- „formalne" podejście do realizacji zadań ustawowych,
- wyznaczanie dużej liczby obszarów ryzyka – długi cykl audytu w relacji do kadencji bezpośredniego beneficjenta usług,
- mała liczba zadań – ograniczone źródło informacji o stanie kontroli zarządczej,
- brak programu zapewnienia i poprawy jakości – ograniczona możliwość samooceny przydatności audytu wewnętrznego.
Główne przyczyny słabości systemu kontroli zarządczej według Izby to:
- brak ujednoliconej metodyki wdrażania kontroli zarządczej,
- słabe przygotowanie do realizacji zadań ustawowych,
- trudności kadrowe w audycie.
Sformułowane na tej podstawie wnioski obejmują konieczność zwiększania świadomości korzyści płynących z kontroli zarządczej oraz prowadzenia dyskusji, wymiany poglądów i doświadczeń.
Na koniec swojego wystąpienia prelegent poinformował, że planuje się udostępnienie na stronach NIK standardów INTOSAI (po ich przetłumaczeniu na język polski).
W następnej części spotkania zabrał głos Podsekretarz Stanu Pan Mirosław Sekuła. Stwierdził na początku, że praca w Ministerstwie i zarządzanie obszarem związanym z kontrolą zarządczą i audytem wewnętrznym jest dla niego dużą satysfakcją i wyzwaniem. Na zagadnienia te patrzy nie tylko z punktu widzenia Ministra Finansów, ale i byłego Prezesa NIK. Według oceny Pana Ministra, Polska wciąż nie dorosła do wykorzystywania dobrych i sprawdzonych narzędzi, jakim jest system kontroli zarządczej i audyt wewnętrzny. Kierownicy jednostek muszą rozumieć swoje zadania i wypełniać misję nowoczesnego zarządzania, które nie jest możliwe bez dobrego funkcjonowania audytu wewnętrznego. Obecnie nie wszyscy jeszcze mają świadomość, jakie będą korzyści z funkcjonowania adekwatnej efektywnej i skutecznej kontroli zarządczej i sprawnego audytu wewnętrznego.
Pan Mirosław Sekuła podkreślał, także w kontekście wyników kontroli NIK, iż liczy na współpracę z audytorami wewnętrznymi, ponieważ chciałby przyczynić się do ulepszenia modelu kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w Polsce. Minister zwrócił się do uczestników spotkania, w tym Stowarzyszenia Audytorów Wewnętrznych IIA Polska z prośbą o konstruktywne wnioski oraz propozycje zmian. Na koniec spotkania życzył wszystkim audytorom wewnętrznym, aby w swoich jednostkach byli niezbędni i efektywnie wspierali kierowników w wypełnianiu obowiązków wobec społeczeństwa.
W dalszej części spotkania zabrała głos Pani Dyrektor Agnieszka Giebel, która zgodziła się z większością tez przedstawionych przez Pana Dyrektora Mariusza Sujkę i uznała to za dobry znak, gwarantujący dalszą owocną współpracę z NIK. Zwróciła jednak uwagę, że ocena i wnioski pokontrolne NIK wzbudziły określone kontrowersje. Odniosła się szczególnie do daleko idącego wniosku NIK, zawartego w Informacji o wynikach kontroli wskazującego na konieczność rozważenia koncepcji całego systemu w jst, gdyż jak uznała Izba, w aktualnym kształcie nie przynosi ona oczekiwanych korzyści oraz przy obecnym podejściu nie daje takich szans w przyszłości.
Pani Dyrektor Agnieszka Giebel stwierdziła, że patrzy optymistycznie w przyszłość. Obie instytucje, którym przyświeca ten sam cel, czyli usprawnienie Państwa Polskiego i działalności polskiej administracji, powinny ze sobą współpracować, a nie konkurować.Cieszy ją zaangażowanie Izby w kontrolę tego obszaru i liczy, że to zaangażowanie będzie wstępem do nawiązania regularnych kontaktów między MF i NIK, ale także między kontrolerami a audytorami w jednostce.
Po wystąpieniu Pani Dyrektor Agnieszki Giebel zabrał głos Dyrektor Audytu w UM Olsztyn, który stwierdził, że jego zdaniem kontrolerzy pomylili pojęcia - wrzucono do jednej beczki kontrolę zarządczą i audyt wewnętrzny. Rola kontroli zarządczej jest zupełnie inna niż audytu wewnętrznego. Za brak wdrożenia systemu kontroli zarządczej w niektórych jednostkach obarczono winą audytorów wewnętrznych, a to przecież jest ustawowy obowiązek kierownika jednostki. Pan Mariusz Sujka wyjaśnił raz jeszcze, że ocena dotyczyła wywiązania się przez kierowników jst z obowiązku wprowadzenia audytu wewnętrznego. Z tej perspektywy (zarządczej) audyt wewnętrzny stanowi element kontroli zarządczej – do czego nawiązują również standardy kontroli zarządczej Ministra Finansów. W informacji o wynikach kontroli wskazano, że czynności doradcze, w nikłym stopniu wspomagały wdrażanie i funkcjonowanie kontroli zarządczej.
W dalszej części spotkania zabrała głos Pani Joanna Mrowicka, Prezes SAW IIA Polska. Podkreśliła, iż negatywna ocena dotknęła środowisko audytorskie. Zgodziła się z wieloma tezami przedstawionymi przez Pana Dyrektora Mariusza Sujkę, brakowało jej jednak w Raporcie NIK odniesienia do modelu Publicznej Kontroli Finansowej, który zaprezentował Pan Sujka na spotkaniu. Wprowadzenie w 2003 roku audytu wewnętrznego do jsfp wynikało z zastosowania tego modelu w polskiej administracji publicznej. Model zakładał kilka poziomów funkcjonowania audytu: audyt w jednostkach samorządu terytorialnego oraz w administracji rządowej, Głównego Inspektora Audytu Wewnętrznego, jako koordynatora całego procesu i wsparcie metodologiczne MF.
Według Pani Prezes, od 2003 r. wielkim problemem są przeprowadzane zmiany systemu audytu wewnętrznego. System – niegdyś spójny – po licznych zmianach uległ erozji. Przykładem może być tutaj likwidacja stanowiska Głównego Inspektora Audytu Wewnętrznego, który dysponował inicjatywą ustawodawczą. Ponadto: ochrona stosunku pracy audytora wewnętrznego i znaczące różnice w wynagrodzeniach w jsfp nie wpływają korzystnie na rozwój profesji.
Pani Prezes SAW IIA Polska omówiła 7 audytorskich „grzechów głównych" wskazanych przez NIK, przedstawiając do każdego swoje stanowisko:
- „Wyznaczanie dużej liczby obszarów ryzyka – długi cykl audytu w relacji do kadencji bezpośredniego beneficjenta usług". Pani Prezes wskazała, iż wg ustaleń NIK w większości przypadków (62%) w kraju audyt prowadzony był jednoosobowo. Według poradników IIA cykl audytu powinien wynosić od 3 do 5 lat. I tak dla przykładu 1 audytor zatrudniony na pełny etat robiąc 5 zadań rocznie, potrzebuje 4 lat i 4 miesięcy na zamknięcie cyklu audytu. Przy założeniu, że samorządy zatrudniają na 1/2, 1/4, 1/8 etatu cykl wydłuża się nawet do 27 lat, ponieważ audytor realizuje tylko 1 zadanie rocznie. Gdyby zatem zatrudnienie w jednostkach było pełne (na cały etat), nie występowałoby to zjawisko.
- „Mała liczba zadań – ograniczone źródło informacji o stanie kontroli zarządczej". Wg Pani Mrowickiej średnia wykonania zadań z Raportu NIK (1,95 na gminę) wynika z przyczyn niezależnych od audytora – m. in. nieskutecznych naborów, zatrudnianie przez kierowników jst na część etatu, niskich wynagrodzeń (zmuszających do pracy w kilku urzędach). Jako dodatkowy argument Pani Mrowicka podała wysokość wynagrodzenia audytora w NIK, które wynosi od 5 do 11 tys. zł.
- „Brak programu zapewnienia i poprawy jakości – ograniczona możliwość samooceny przydatności audytu wewnętrznego". Jak wskazała Pani Prezes, ocena funkcjonowania komórki audytu wewnętrznego kosztuje od 5 do 20 tys. zł – niewielu kierowników zgadza się na taki wydatek. Brak poparcia kierownictwa jednostki, kwestionowanie standardów jako obowiązującej regulacji prawnej to są istotne przyczyny braku programów zapewnienia i poprawy jakości.
- „Formalne podejście – wrażenie ucieczki przed ryzykiem naruszenia dyscypliny finansów publicznych". Pani Mrowicka w odpowiedzi użyła argumentu, iż w administracji publicznej ma miejsce słaba jakość zarządzania, niemożność ustalenia osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości. Ponadto audytor wewnętrzny nie jest zawodem chronionym, co wpływa w jej opinii na zachwianie jego niezależności.
- „Słabe przygotowanie do realizacji zadań – ograniczona świadomość korzyści i zagrożeń". Według pani Prezes audytorzy muszą dysponować ogromną wiedzą z różnych dziedzin. Jednostki z uwagi na oszczędności ograniczają fundusze na szkolenia. Audytorzy zmuszeni są kształcić się często za własne środki (w ten sposób opłacany jest w przypadku niektórych osób przyjazd na spotkanie do Warszawy).
- „Brak zarządzania ryzykiem – nieadekwatność procedur kontrolnych". Pani Mrowicka wskazała, iż ryzyko jest wielkością mierzalną. Systemy wspomagające zarządzanie ryzykiem pozwalają generować różne dane i wykrywać nieprawidłowości. Niewielu audytorów ma możliwość użytkowania narzędzi informatycznych np. ACL, ponieważ to są ogromne koszty i kierownicy jednostek nie inwestują w takie narzędzia. Natomiast ryzyko mierzone metodą profesjonalnego osądu zależy w największej mierze od znajomości rzeczy przez tego, który osądza.
- „Brak monitorowania i samooceny kontroli zarządczej – brak wiedzy o skuteczności rozwiązań kontrolnych – ograniczone możliwości co do rzetelności oświadczeń o stanie kontroli zarządczej". Pani Mrowicka w odpowiedzi podniosła, iż 2011 r. był pierwszym rokiem funkcjonowania kontroli zarządczej przy braku wsparcia metodologicznego. Pomoc z Ministerstwa Finansów jest według niej ciągle za mała. Wpływa na to także sytuacja kryzysowa, brak funduszy na szkolenia.
|
Informacje o publikacji dokumentu
|
Rejestr zmian |