- Mafia gospodarcza to wyspecjalizowane grupy przestępcze, które podważają stabilność finansową państwa.
- Straty Skarby Państwa związane z szarą strefą w Polsce szacuje się na 12,4 proc. PKB.
- Odpowiedzią na to mają być zmiany w prawie, lepsza analityka gospodarcza i profesjonalizacja służb.
Konferencja pt. „Przeciwdziałanie szarej strefie poprzez efektywny wymiar sprawiedliwości" odbyła się 9 grudnia w Ministerstwie Finansów. Tego dnia przypada Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Korupcji, ustanowiony przez ONZ. Podczas konferencji Global Compact Network Poland przedstawił drugą edycję raportu „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce".
Jak zwalczać przestępczość gospodarczą
Analiza szarej i czarnej strefy, np. mechanizmu rejestrowania podmiotów gospodarczych, zmiana prawa podatkowego i innych ustaw i ich egzekwowanie, a także zmiana organizacji służb zwalczających przestępczość gospodarczą – to zdaniem wiceministra finansów Wiesława Jasińskiego najskuteczniejsza metoda na uszczelnienie systemu podatkowego i skuteczne zwalczanie nielegalnej działalności gospodarczej. W tym tzw. czarnej strefy, czyli mafii gospodarczej, która działa w kilkunastu branżach i naraża finanse publiczne na wielomiliardowe straty.
Minister Jasiński zwrócił uwagę na pozytywne aspekty działań administracji w zwalczaniu szarej strefy, którą aktualnie szacuje się na ok. 12,4 proc. PKB. To m.in. wzrost wpływów podatkowych z VAT w 2016 r. oraz przygotowywane zmiany organizacyjne, które zwiększają poziom koordynacji służb kontrolnych – utworzenie Krajowej Administracji Skarbowej. „W 2017 roku nie będziemy już mówić o takim zagrożeniu ze strony karuzel gospodarczych" – ocenił Wiesław Jasiński i dodał, że uszczelnienie systemu podatkowego będzie możliwe dzięki wzmocnieniu potencjału analitycznego pracowników resortu finansów i narzędziom informatycznym, takim jak Jednolity Plik Kontrolny. Model został już skutecznie sprawdzony podczas wprowadzania tzw. „pakietu paliwowego".
Co oceniano w raporcie
W raporcie oceniono działania przeciwdziałające szarej strefie w 5 najbardziej wrażliwych branżach gospodarki – obrocie paliwami, wyrobami tytoniowymi, wyrobami spirytusowymi, grach hazardowych i gastronomii. Wskazano również na bardzo ważne miejsce legalnie działających podmiotów w systemie zwalczania przestępczości podatkowej oraz na rosnącą akceptację społeczną dla działań ograniczających szarą strefę.
Głównym zadaniem raportu jest wskazanie roli dobrego i egzekwowalnego prawa w minimalizowaniu zjawiska szarej strefy. Działania te powinny przede wszystkim ograniczać uczestnictwo w działalności gospodarczej osób, które swoimi przestępczymi działaniami narażają Skarb Państwa na straty. W raporcie zwrócono uwagę ma niższą, niż oczekiwana, skuteczność sądów w karaniu sprawców oszustw podatkowych oraz na negatywną rolę korupcji w rozwoju polskiej gospodarki.
W następnej edycji raportu przewiduje się przeprowadzenie analiz kolejnych branż (m.in. budowalnej, farmaceutycznej i rolnej) oraz ocenę skuteczności działań uszczelniających system podatkowy.
Opinie administracji i przedsiębiorców
Podczas konferencji odbyły się również dyskusje panelowe z udziałem partnerów instytucjonalnych i branżowych, skoncentrowane na dalszych działaniach ograniczających szarą i czarną strefę polskiej gospodarki.
Wzięli w nich udział obok wiceministra Wiesława Jasińskiego: podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Mariusz Haładyj, wiceprezes Business Centre Club Anna Potocka-Domin oraz dyrektor departamentu w Najwyższej Izbie Kontroli Stanisław Jarosz.
Wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik wskazał na potrzebę dalszego rozwoju współpracy Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Sprawiedliwości w uszczelnianiu systemu podatkowego m.in. poprzez specjalizację zawodową sędziów rozstrzygających w sprawach gospodarczych, przesunięcie spraw gospodarczych o największym ciężarze gatunkowym na poziom krajowy, zaostrzenie kar za przestępstwa umożliwiające popełnianie oszustw podatkowych oraz zwiększenie skuteczności w wykrywaniu sprawców i pozbawianiu ich korzyści majątkowych z oszustw podatkowych.
W ocenie Ministerstwa Rozwoju działania zwalczające czarną i szarą strefę wpłyną motywująco na wzrost konkurencyjności legalnie działających podmiotów oraz ograniczą niedozwolone praktyki na rynku pracy (np. zatrudnianie „na czarno"). Zapewnią również większą transparentność w procesie udzielania zamówień publicznych. Jako istotny element wskazał także ograniczenie obciążeń administracyjnych i kontrolnych uczciwych przedsiębiorców.
BCC ocenił ostatnie zmiany jako od dawna oczekiwany powrót do dialogu między administracją a biznesem, umożliwiający reagowanie na potrzeby przedsiębiorców oraz korzystanie z ich doświadczeń w identyfikowaniu podmiotów działających w szarej strefie. Według Najwyższej Izby Kontroli zmiany legislacyjne i organizacyjne wprowadzone w poprzednim roku wskazują na spójne, uporządkowane i ukierunkowane działania systemowe zmniejszające lukę podatkową. Ich pełna ocena będzie jednak możliwa dopiero po upływie co najmniej kilku miesięcy od wdrożenia.
Zobacz pełen raport „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce (plik pdf 4.33 MB)".