Pogłębienie Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW) to główny temat spotkania ministrów finansów i prezesów banków centralnych, które odbyło się w dniach 11-12 września 2015 r. w Luksemburgu. W nieformalnym posiedzeniu Rady ECOFIN uczestniczył minister finansów Mateusz Szczurek.
Ministrowie dyskutowali o „raporcie 5 przewodniczących", czyli planie na rzecz pogłębienia i ukończenia unii gospodarczo-walutowej w Europie. Przedstawili go w czerwcu br. wspólnie przewodniczący: Komisji Europejskiej, Rady i Parlamentu Europejskiego, eurogrupy oraz prezes Europejskiego Banku Centralnego. Ministrowie pozytywnie odnieśli się do pomysłów przedstawionych w raporcie. Zwrócili uwagę na konieczność wdrożenia istniejących rozwiązań i podjęcia w pierwszej kolejności działań nie wymagających zmian traktatowych. Jak zauważyli, potrzebna jest jednak pewna wizja przyszłej UGW, nieograniczająca się jedynie do aspektów monetarnych i gospodarczych, ale obejmująca działania zwiększające produktywność, prowadzące do większego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Podkreślano także konieczność zapewnienia przejrzystości prac i uwzględnienia w nich interesów państw członkowskich UE spoza strefy euro, a także zwiększenia legitymacji demokratycznej procesu przez większe zaangażowanie Parlamentu Europejskiego, parlamentów krajowych oraz partnerów społecznych.
Priorytetem zmiany w ramach obowiązujących rozwiązań
Minister Szczurek poparł zasadność podjęcia w pierwszej kolejności działań możliwych do realizacji w krótkim terminie. Zwrócił uwagę, że próba określenia już teraz działań niezbędnych do podjęcia w długim terminie, które niejednokrotnie stanowią wielkie wyzwania, opóźni znacznie dyskusję. Dlatego należy skoncentrować się na tym co jest właściwe i konieczne w ramach obowiązujących rozwiązań. Ponadto proces reformy UGW wymaga właściwego uregulowania relacji wobec państw spoza strefy euro, przy ich udziale w tym procesie. Minister pozytywnie odniósł się także do już obserwowanego w bieżącym roku usprawnienia Semestru Europejskiego (tj. procedury, podczas której koordynuje się politykę gospodarczą i budżetową w UE) oraz wskazał na potrzebę większego wykorzystania potencjału tkwiącego w procedurze nierównowag makroekonomicznych, jednak bez zwiększania w niej automatyzmu i obciążeń. Mateusz Szczurek podkreślił konieczność skoncentrowania się na zwiększeniu produktywności, sprzyjającemu dobrobytowi społeczeństwa.
Walka z unikaniem opodatkowania
Ministrowie rozmawiali również o minimalnym efektywnym poziomie opodatkowania i zwracali uwagę na konieczność walki z agresywnym planowaniem podatkowym i unikaniem opodatkowania. Podkreślali, że te działania muszą być podejmowane w kontekście globalnym, nie mogą prowadzić do harmonizacji podatków i ograniczania suwerenności państw w tym zakresie oraz naruszenia zasad Jednolitego Rynku. Minister Szczurek podzielił opinie, wskazujące na wyzwania stojące przed państwami członkowskimi UE, związane z agresywnym planowaniem podatkowym oraz konkurencją podatkową między państwami. Zwrócił uwagę, że kwestia minimalnego poziomu opodatkowania musi być rozpatrywana w szerszym zakresie, a wprowadzenie tego rodzaju narzędzi zapobiegających nadużyciom w niektórych dyrektywach jest zasadne. Jednak należy pamiętać, że wprowadzenie minimalnej stawki oznaczałoby harmonizację stawki podatkowej CIT na poziomie UE, a niska stawka podatkowa nie zawsze zaburza konkurencję. Niezbędne byłoby również określenie podstawy opodatkowania, gdyż stawka podatkowa jest tylko jednym z elementów systemu opodatkowania podmiotów gospodarczych – wymagałoby to dalszych analiz i uzgodnień.
Dyskusja nad sprawami bieżącymi
W trakcie spotkania dyskutowano także o kwestii finansowania klimatu, w ramach przygotowania się UE do konferencji klimatycznej, która odbędzie się na przełomie listopada i grudnia br. w Paryżu. Konkluzje Rady stanowiące mandat UE na ww. konferencję zostaną przyjęte przez Radę ECOFIN na posiedzeniu w listopadzie 2015 r. Ministrowie omówili ponadto kwestie dotyczące stworzenia jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz zapewnienia mu odpowiednich środków finansowych na te działania. Debatowali też nad koniecznością wprowadzenia dyrektywy ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz ratyfikacji umowy dotyczącej utworzenia jednolitego funduszu.