Nowoczesna granica - usługi Służby Celnej

„Odprawa przed przybyciem"

Z początkiem 2014 r. Służba Celna udostępniła nową usługę tzw. „odprawę przed przybyciem". Przyśpiesza ona odprawę celną poprzez umożliwienie organom celnym wcześniejszego przygotowania się do odprawy w oparciu o dane, dostarczone przez przedsiębiorcę w zgłoszeniu jeszcze przed przedstawieniem towaru. Do tej pory działania Służby Celnej rozpoczynały się dopiero wraz z przybyciem towaru.

Dostarczone wcześniej dane są wstępnie weryfikowane  jeszcze przed przyjęciem zgłoszenia celnego.  Pozwoli to na przyspieszenie obsługi obrotu towarowego w portach morskich, zwiększenie jego płynności, redukcję kosztów, a tym samym wzrost konkurencyjności polskich portów.

Wymaga to usprawnienia obsługi i uproszczenia formalności związanych z obrotem towarowym w portach morskich, w szczególności:

• stworzenia platformy komunikacyjnej między uczestnikami łańcucha dostaw a organami administracji publicznej, a także między organami administracji publicznej,
• skrócenia czasu przeprowadzenia wszystkich czynności urzędowych/kontrolnych, niezbędnych do dopuszczenia towaru do obrotu w ciągu 24 godzin,
• sprawniejszej odprawy przez Służbę Celną towarów przywożonych z krajów spoza UE przez porty morskie.

eBooking BUS

eBooking BUS KIDS

15 lipca 2014 r. Służba Celna i Straż Graniczna uruchomiły usługę w systemie eBooking BUS, umożliwiającą priorytetowe odprawy autobusów z dziećmi oraz rezerwację dokładnej godziny przekroczenia granicy. Nowe funkcje realizowane są za pomocą elektronicznego systemu rezerwacji odpraw eBooking BUS. System jest dostępny na stronie internetowej www.granica.gov.pl (link otwiera nowe okno w serwisie zewnętrznym).

Usługa dotyczy autokarów i busów przewożących ponad 70% dzieci i młodzieży do siedemnastego roku życia. Rodzice, przewodnicy, biura podróży lub inni organizatorzy wyjazdów uzyskują możliwość dokładnego ustalenia terminu odprawy. Jeżeli na konkretny termin zostanie zgłoszonych wiele pojazdów, służby graniczne skierują do ich obsługi większą liczbę funkcjonariuszy. Z systemu eBooking BUS można pobrać i wydrukować specjalny znak graficzny, który po umieszczeniu za szybą autokaru sprawia, że jest on łatwiej identyfikowalny dla służb granicznych.

System eBooking Bus, opracowany przez warmińsko-mazurską Służbę Celną, umożliwia elektroniczne powiadomienie Służby Celnej, a także Straży Granicznej o planowanym przyjeździe autobusu przewożącego zorganizowane grupy turystyczne. Informacja zawierająca m.in. listę pasażerów musi dotrzeć wcześniej na granicę. Z systemu można skorzystać na wszystkich przejściach granicznych obsługujących ruch autokarowy.

Dzięki zgłoszeniom w systemie eBooking służby graniczne mogły wykonać część czynności kontrolnych jeszcze przed przybyciem autokaru na przejście graniczne (np. analizę ryzyka). W efekcie średni czas odprawy autokarów i busów, przewożących zorganizowane grupy podróżnych, został skrócony trzykrotnie - z 30 do 10 minut.

Nowa funkcja systemu umożliwia również rezerwowanie dokładnego czasu odprawy. Autokar zabukowany w systemie może dotrzeć na granicę kilka minut przed zaplanowaną odprawą, a podróżni spędzą na granicy mniej czasu. Decyduje kolejność zgłoszeń. W przypadku większej liczby zgłoszeń, system zaproponuje inną godzinę. Wyjątkiem będą autokary przewożące dzieci i młodzież, które będą odprawiane priorytetowo.

Ruch autokarów wzrósł z ponad 107 tys. w 2009 r. do ponad 172 tys. przewozów granicznych w 2013 r. (wzrost o 60%).

Strefy buforowe

Oprócz działań ukierunkowanych ściśle na przyspieszenie odpraw w oddziałach celnych granicznych (takich jak: zwiększona obsada kadrowa, system wczesnego ostrzegania o sytuacjach nadzwyczajnych pomiędzy służbami obu państw granicznych, elektroniczne zgłoszenia celne ograniczające udział funkcjonariuszy do niezbędnego minimum)  Służba Celna, razem z innymi zainteresowanymi służbami mundurowymi oraz służbami podległymi wojewodom, wprowadziła nowy system pozwalający na uporządkowanie kolejek przed przejściami granicznymi.

W sytuacji gwałtownego wzrostu liczby samochodów ciężarowych oczekujących na odprawę, służby graniczne organizują strefy buforowe. Są one przeznaczone dla samochodów ciężarowych wyjeżdżających z Polski. Polegają one na regulacji ruchu w kilkukilometrowej odległości od przejść granicznych. Samochody są zatrzymywane za pomocą sygnalizacji świetlnej lub przez mobilne patrole, a przejazd do strefy bezpośredniego przekraczania granicy jest uruchamiany co kilka godzin. Pozwala to na większe uporządkowanie kolejki, poprawę bezpieczeństwa ruchu i stwarza kierowcom możliwość kilkugodzinnego odpoczynku, bez zagrożenia ominięcia ich przez inne pojazdy.

Szczegóły działania systemu i zasady jego uruchamiania są ustalane odrębnie dla każdego przejścia granicznego, w zależności od lokalnych uwarunkowań. Służba Celna, Straż Graniczna i Policja przekazują na bieżąco kierowcom informacje o utworzeniu buforów. Odpowiednie informacje są również umieszczane na stronie www.granica.gov.pl i stronach internetowych izb celnych, a także innych służb.

Strefy buforowe organizowane są na przejściach granicznych: Kuźnica, Bobrowniki, Dorohusk, Hrebenne, Koroszczyn, Bezledy i Grzechotki.

AEO - instytucja upoważnionego przedsiębiorcy

AEO (Authorised Economic Operator) to specjalny rodzaj uproszczenia wprowadzony 1 stycznia 2008 r.  dający przedsiębiorcom możliwość korzystania z ułatwień w kontroli celnej. Upoważniony przedsiębiorca (AEO) posiada jedno ze świadectw AEO, o którym mowa w art. 14 a Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego:

• świadectwo AEO – uproszczenia celne,
• świadectwo AEO - bezpieczeństwo i ochrona,
• świadectwo AEO – uproszczenia celne/bezpieczeństwo i ochrona.

Status AEO może zostać udzielony przedsiębiorcom posiadającym siedzibę na obszarze celnym Unii Europejskiej (wyjątki określają przepisy Rozporządzenia Wykonawczego), spełniającym następujące warunki i kryteria:

• przestrzeganie wymogów celnych,
• odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi (a gdy zachodzi taka potrzeba - ewidencjami transportowymi), który umożliwia właściwą kontrolę celną,
• udokumentowaną wypłacalność,
• odpowiednie standardy bezpieczeństwa.

Korzyści wynikające z posiadania statusu AEO

Status AEO uprawnia do korzystania z ułatwień odnoszących się do kontroli celnej.

W zakresie kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony przedsiębiorca może korzystać z następujących ułatwień:

• na przejściach granicznych dla posiadaczy AEO przygotowano specjalne stanowiska, w których przedsiębiorcy są obsługiwani priorytetowo,
• podlega mniejszej, niż inni przedsiębiorcy, liczbie kontroli fizycznych i kontroli dokumentów,
• w przypadku wytypowania go do kontroli, przeprowadzana jest ona w sposób priorytetowy,
• uprawnienia do wcześniejszego powiadomienia o wytypowaniu przesyłki do kontroli,
• uprawnienia do składania przywozowej deklaracji skróconej z ograniczonym zakresem wymaganych danych bezpieczeństwa,
• możliwości wnioskowania o przeprowadzenie kontroli w innym miejscu niż urząd celny.

W przypadku złożenia przez upoważnionego przedsiębiorcę wniosku o stosowanie uproszczeń wymienionych w Rozporządzeniu Wykonawczym, organy celne nie badają ponownie tych warunków, które już były sprawdzane przy przyznawaniu świadectwa AEO.

W Polsce do końca 2013 r. wydanych zostało 712 świadectw AEO. Polska jest również jednym z liderów w UE w tym obszarze (zajmujemy 5 miejsce w UE pod względem liczby wydanych świadectw po Niemczech, Holandii, Włoszech, i Francji).

Status AEO przyznany w jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest uznawany w całej Unii Europejskiej oraz niektórych krajach trzecich m.in. w Japonii i USA.

Elektroniczna obsługa zgłoszeń celnych

Służba Celna podejmuje działania, których celem jest upowszechnienie możliwości składania zgłoszeń celnych i deklaracji akcyzowych w formie elektronicznej. W 2013 r. 100% zgłoszeń tranzytowych, 100% zgłoszeń celnych eksportowych i 99,9% importowych zostało złożonych on-line.

Dzięki elektronicznej obsłudze zgłoszeń celnych przedsiębiorcy mają możliwość składania deklaracji i większości dokumentów towarzyszących, bez konieczności wizyty w urzędzie celnym. Przedsiębiorcy muszą dostarczać towary organom celnym i przedkładać dokumenty, których wykaz został udostępniony na stronach internetowych Ministerstwa Finansów.

Rozwiązanie umożliwia skrócenie czasu odprawy celnej towaru, a tym samym obniżenie kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców.

System jest elementem strategii Służby Celnej, której celem jest umożliwienie klientom dokonywania znacznej części formalności drogą elektroniczną. Budowa elektronicznego środowiska polskiej Służby Celnej dla potrzeb świadczenia publicznych usług elektronicznych związanych z poborem należności, obrotem towarowym oraz zapewnieniem bezpieczeństwa handlu międzynarodowego umożliwia:

• realizację wymogów Unii Europejskiej wynikających z inicjatywy e-Customs,
• ułatwienie warunków prowadzenia legalnej działalności gospodarczej poprzez sprawniejszą obsługę przedsiębiorców oraz zwiększenie dostępności zasobów informacyjnych,
• sprawniejszą wymianę informacji z innymi administracjami celnymi, Komisją Europejską oraz instytucjami współpracującymi.

Służba Celna realizuje projekt „Program e-Cło", którego celem jest:

• wyeliminowanie dokumentów papierowych,
• zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw (uproszczenia dla wiarygodnych przedsiębiorstw),
• uproszczenie formalności, a tym samym przyspieszenie przepływu towarów,
• bardziej skuteczną kontrolę i dozór celny (analiza ryzyka, bezpieczeństwo).

Służba Celna wdrożyła już następujące usługi elektroniczne:

• rejestracja podmiotów gospodarczych dokonujących obrotu towarowego na obszarze UE,
• nadawanie podmiotom i utrzymywanie unikalnego numeru identyfikacyjnego EORI (Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych),
• udostępnianie na potrzeby operacyjnych systemów celnych danych nt. każdego podmiotu,
• obsługa deklaracji przywozowej w procedurze uproszczonej,
• obsługa wywozowej deklaracji w procedurze uproszczonej,
• obsługa zgłoszenia wywozowego,
• dostarczanie w formacie XML aktualnej taryfy celnej dla przedsiębiorców,
• informacja o aktualnej taryfie celnej (isztar.mf.gov.pl),
• obsługa dokumentu ADT - przemieszczanie wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszonego poboru akcyzy.

e-zwrot VAT

W systemie „Zwrot VAT dla podróżnych" przetwarzane są imienne dokumenty (tzw. TAX FREE) towarzyszące towarom wywożonym poza obszar celny Unii Europejskiej. Uzyskując potwierdzenie na granicy przez organy celne wywozu zakupionych towarów, zgodnie z dokumentem TAX FREE, podróżny nabywa prawo do zwrotu podatku VAT.

O wielkim zainteresowaniu podróżnych zza wschodniej granicy zakupami w Polsce świadczy fakt, że w 2013 r. na przejściach granicznych Służba Celna zarejestrowała ponad 3,6 mln rachunków w ramach dokumentów TAX FREE (wzrost o prawie 40% w porównaniu do roku 2012). Na ich podstawie, ponad pół miliona podróżnych wywiozło zakupione towary o łącznej wartości ponad 4 miliardów złotych.

Pierwotnie dokumenty te rejestrowane były  w systemie przez funkcjonariusza celnego w momencie odprawy celnej. Nowa usługa, opracowana przez Izbę Celną w Białymstoku i wdrożona 8 czerwca 2012 roku w całej Polsce, pozwala na elektroniczne zgłoszenie takich dokumentów przez sprzedawcę lub podróżnego, który dokonał zakupów w Polsce.

Moduł Sprzedaży Towarów – e-usługa dla podróżnego i sprzedawcy

Moduł ten pozwala sprzedawcy na zarejestrowanie wystawionego dokumentu sprzedaży za pośrecnictwem internetu bezpośrednio w sklepie (zakładka „Zwrot VAT dla podróżnego" na stronie www.granica.gov.pl). Moduł przewiduje również dla podróżnego możliwość samodzielnej rejestracji otrzymanego od sprzedawcy dokumentu TAX FREE w systemie.

Czynność ta nie wymaga od podróżnego posiadania konta dostępu do systemu – wystarczy wejść na stronę internetową www.granica.gov.pl/TaxFree. Ponadto Moduł Sprzedaży Towarów pozwala zapisać podróżnemu do systemu „Zwrot VAT dla podróżnych" dane z otrzymanego od sprzedawcy dokumentu TAX FREE przy użyciu urządzenia przenośnego np. telefonu komórkowego. W przypadku zgłoszenia się podróżnego do granicznego oddziału celnego w celu dokonania potwierdzenia wywozu towarów, funkcjonariusz celny uzyska dostęp do uprzednio zapisanych danych, które wystarczy zweryfikować z okazanym dokumentem tożsamości oraz dokumentem TAX FREE, a w przypadku ich zgodności dokona on potwierdzenia wywozu.

Główne korzyści wynikające z wprowadzenia e-usługi TaxFree to:

• bezpieczna wymian informacji dla przedsiębiorców;
• możliwość bieżącej weryfikacji przez przedsiębiorców okazywanych im przez podróżnych;
• skrócenie czasu trwania odprawy na granicy;
• wzrost atrakcyjności placówek handlowych korzystających z Modułu Sprzedaży Towarów

W 2013 roku podróżni zgłosili ponad 219 tysięcy dokumentów TAX FREE poprzez „Moduł sprzedaży towarów" . W tym samym czasie sprzedawcy zgłosili ponad 290 tysięcy dokumentów.  Zainteresowanie tą usługą wciąż rośnie.

Zgłoszenia elektroniczne w TAX FREE obecnie są dobrowolne, jednak Służba Celna zachęca do korzystania z tego ułatwienia. 

„Zielone korytarze"

Służba Celna zainicjowała szereg innowacyjnych projektów realizowanych wspólnie ze Strażą Graniczą oraz służbami granicznymi Ukrainy i Rosji. Jednym z takich rozwiązań są „zielone korytarze" funkcjonujące na przejściach granicznych w Korczowej, Dorohusku, Hrebennem oraz w Grzechotkach.

„Zielone korytarze" to specjalnie oznakowane („nic do zgłoszenia/nothing to declare") pasy ruchu na granicy lądowej, przeznaczone dla podróżnych przekraczających granicę w celach turystycznych lub służbowych, którzy nie przewożą towarów podlegających zgłoszeniu celnemu. Jest to rozwiązanie analogiczne do bramek „nic do oclenia/nothing to declare" funkcjonujących od dawna na lotniskach. „Zielone korytarze" stanowią połączenie dwóch zielonych pasów po obu stronach granicy państwowej. Podróżnym nie przewożącym towarów, które należy zgłosić na granicy, daje to możliwość uniknięcia oczekiwania w kolejce razem z osobami, które takie towary przewożą, a tym samym znacznie szybszego przekroczenia granicy. Podróżni korzystający z „zielonych korytarzy" mogą zatem znacznie skrócić czas oczekiwania na granicy zarówno przy wyjeździe z jednego kraju, jak i przy wjeździe do kraju sąsiedniego. Celem tego rozwiązania jest skrócenie czasu obsługi granicznej, a przez to istotne zwiększenie liczby odprawianych na granicy osób, przy jednoczesnym utrzymaniu skuteczności kontroli Służby Celnej.

Realizacja projektu tzw. zielonych korytarzy już na etapie pilotażu odniosła duży sukces, a główne efekty wdrożenia tego rozwiązania to:

• zaniechanie rewizji bezpośrednio na pasie ruchu,
• skrócenie realnego czasu odprawy celnej do 2-3 minut,
• skrócenie czasu przekraczania granicy, który jest kilkukrotnie mniejszy od standardowego i wynosi średnio około 30 minut,
• ułatwienie ruchu turystycznego, zaś organizacja ruchu na przejściu granicznym zbliżyła się do rozwiązań  zachodnioeuropejskich.

Podróżni, którzy przekraczają granicę „zielonymi korytarzami", nie mogą przewozić towarów zakazanych przepisami prawa oraz towarów w ilościach przekraczających limity określone w przepisach dla bagażu podróżnego. Jeżeli natomiast funkcjonariusze Służby Celnej podczas wyrywkowych kontroli prowadzonych na podstawie analizy ryzyka wykryją przemyt na zielonym korytarzu, podróżny musi się liczyć z wysoką karą finansową.

Fast way

Fast way to szybka odprawa wjeżdżających do kraju pustych samochodów ciężarowych, które w obrębie przejścia granicznego poruszają się wydzielonym pasem, innym niż pozostałe (załadowane towarem) samochody czekające na odprawę graniczną. Kontrola celna, oparta całkowicie na zasadach analizy ryzyka, ograniczona jest do niezbędnego minimum.

Innowacja zakłada wyłączenie pustych środków przewozowych w ruchu towarowym z oczekiwania i obsługi razem z pojazdami przewożącymi towary na całym obszarze przejścia granicznego.

W tym celu wyznaczone zostały oddzielne pasy ruchu prowadzące przez przejścia graniczne oraz zapewnione zostały  dodatkowe stanowiska kontrolne do obsługi pustych środków przewozowych. Ich lokalizacja umożliwia jednocześnie przyjmowanie zgłoszeń celnych od podmiotów posiadających status AEO i ewentualne decydowanie o kontroli celnej samochodów ciężarowych wjeżdżających do Unii Europejskiej bez towaru.

Wprowadzone zostały także  mechanizmy i rozwiązania, które pozwalają na selektywną kontrolę pustych środków przewozowych.

eBooking TRUCK (projekt)

Służba Celna prowadzi działania zmierzające do wdrożenia elektronicznej rezerwacji odprawy granicznej samochodów ciężarowych wyjeżdżających z Polski (eBooking TRUCK).

Jest to już kolejna tego typu inicjatywa Służby Celnej – po wprowadzonej w maju 2012 r. elektronicznej rezerwacji odprawy granicznej autokarów i busów (eBooking BUS).

Realizacja planowanego przedsięwzięcia ma na celu podniesienie standardów obsługi klienta – przedsiębiorców, przewoźników,  kierowców poprzez:

• likwidację kolejek samochodów ciężarowych oczekujących na wyjazd z Polski na drogach dojazdowych do przejść granicznych,
• skrócenie czasu przeznaczonego na dojazd i odprawę graniczną oraz możliwość znacznie lepszego jego zaplanowania przez kierowców (przewoźników),
• stworzenie możliwości odpoczynku oraz poprawę warunków socjalnych kierowców oczekujących na odprawę,
• zapewnienie i poprawę bezpieczeństwa ruchu na drogach dojazdowych do przejść granicznych,
• integrację wszystkich służb granicznych na rzecz obsługi klienta w procesie odprawy granicznej,
• lepsze zaplanowanie działań i zorganizowanie zasobów służb granicznych na podstawie wcześniej otrzymanych zgłoszeń celnych i odpowiednio przygotowanych dokumentów,
• wzrost przepustowości przejść granicznych.

Istotną zaletą projektu jest również oczekiwana minimalizacja strat ponoszonych dotychczas w związku z wielogodzinnym oczekiwaniem na odprawę, wynikająca z redukcji kosztów pracy oraz redukcji obciążeń przychodów (koszty kapitału operacyjnego zamrożonego w odprawianych towarach zarówno dla sprzedających, jak i kupujących, obniżenie przydatności i jakości towarów z opóźnionym terminem dostarczenia) oraz ograniczenie negatywnych wpływów na środowisko – zmniejszenie ilości spalin, hałasu, śmieci.

Serwis www.granica.gov.pl  

W związku z dużym zainteresowaniem podróżnych oraz przewoźników informacjami o czasach oczekiwania na przekroczenie wschodniej granicy Unii Europejskiej, Izba Celna w Białymstoku opracowała stronę internetową www.granica.gov.pl, udostępniającą dane o czasie oczekiwania na odprawę celną i paszportową na przejściach granicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

Strona internetowa umożliwia sprawdzenie aktualnych informacji o czasach oczekiwania samochodów osobowych, autobusów oraz samochodów ciężarowych na kierunku wjazdowym do Polski oraz wyjazdowym z kraju. Szacunkowe czasy oczekiwania na przekroczenie granicy aktualizowane są 8 razy na dobę, natomiast informacje o ilości odprawionych pojazdów 2 razy na dobę (odpowiednio na zakończenie dziennej i nocnej zmiany pracującej na przejściu granicznym). Dane na stronie internetowej obejmują wszystkie polskie drogowe przejścia graniczne z Białorusią, Rosją i Ukrainą.

Serwis umożliwia użytkownikom wybór optymalnej trasy przejazdu przez granicę. Dotyczy to zarówno indywidualnych podróżnych, jak i przedsiębiorstw transportowych. Przyjazny dla użytkowników sposób zgłaszania uwag i sugestii do funkcjonowania systemu daje możliwość dokonania oceny satysfakcji podróżnych przekraczających granicę oraz analizy ruchu na przejściach. Będące częścią projektu usługi „e-Booking" i „Zwrot VAT dla podróżnych" w sposób znaczący skracają czas odprawy podróżnych.

Oprócz danych dotyczących czasu oczekiwania na przekroczenie granicy, na stronie znajdują się również informacje o danych teleadresowych wszystkich granicznych jednostek Służby Celnej oraz informacje dla podróżnych dotyczące przepisów, zarówno polskich, jak i państw sąsiednich, obowiązujących przy przekraczaniu granicy. Istnieje także możliwość skorzystania z obrazu kamer zainstalowanych przed wybranymi przejściami granicznymi.

Strona dostępna jest w języku polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim, także w wersji na urządzenia mobilne.

Tablice drogowe  

Na głównych szlakach komunikacyjnych prowadzących na Wschód zainstalowane zostały tablice informujące kierowców, o czasie oczekiwania na przekroczenie granicy.

Elektroniczne tablice zainstalowane zostały:

• przy drodze krajowej nr 7. (informacje dla kierowców wyjeżdżających z Polski przez drogowe przejścia graniczne: Bezledy – Bagrationowsk, Gronowo – Mamonowo oraz Grzechotki – Mamonowo).
• przy drodze S8 (dla kierowców wyjeżdżających przez drogowe przejścia graniczne: Kuźnica – Bruzgi, Bobrowniki – Brzostowica oraz Kukuryki – Kozłowicze  w okolicy miejscowości Jeżewo oraz Choroszcz).
• przy drodze krajowej nr 12/17 przed węzłem Mełgiew w miejscowości Piaski (informacja o czasie oczekiwania na przekroczenie drogowych przejść granicznych Dorohusk – Jagodzin oraz Hrebenne – Rawa Ruska).
• przy drodze krajowej nr 4 w okolicach Jarosławia (dla kierowców wyjeżdżających przez podkarpackie drogowe przejścia graniczne: Medyka – Szeginie, Korczowa – Krakowiec oraz nowo otwarte Budomierz - Hruszew).

Celem przedsięwzięcia jest zatem udostępnienie kierowcom informacji na temat aktualnej sytuacji na przejściach, a przez umiejscowienie tablicy w odpowiedniej odległości od granicy – umożliwienie im wyboru przejścia granicznego o mniejszym natężeniu ruchu.

Dane o czasie oczekiwania na odprawę samochodów są automatycznie aktualizowane za pośrednictwem strony www.granica.gov.pl (link otwiera nowe okno w serwisie zewnętrznym).

Kamery on-line na przejściach granicznych

Od 2012 r. bieżącą sytuację na podkarpackich przejściach granicznych można obejrzeć w internecie.

Za sprawą zamontowanych tam kamer internetowych, podróżni, jeszcze przed wyruszeniem w podróż, mogą sprawdzić aktualne natężenie ruchu granicznego. Dzięki temu rozwiązaniu, za pośrednictwem internetu, korzystając z komputera lub innego mobilnego urządzenia  elektronicznego, można w czasie rzeczywistym obserwować to, co dzieje się na danym przejściu granicznym, zarówno na wjeździe do Polski, jak i na wyjeździe na Ukrainę. Rozwiązanie takie daje możliwość obserwacji kolejki tuż przed przejściem, a także przemieszczania się samochodów podjeżdżających do kontroli.

Jako pierwsze od marca 2012 r. zaczęły funkcjonować kamery w Medyce, w maju 2012 r. uruchomiono kolejne 2 kamery w Korczowej, a od kwietnia 2013 r. można zapoznać się on-line z sytuacją na przejściu granicznym w Krościenku.

Służba Celna we współpracy z wojewodą podkarpackim wdrożyła to rozwiązanie, aby ułatwić podróżnym sprawnie przekroczenie granicy. Jeszcze przed wyruszeniem w podróż lub w jej trakcie, osoby planujące przekroczyć  granicę mogą zapoznać się z bieżącym natężeniem ruchu granicznego i wybrać bardziej dogodne przejście graniczne.

Jak pokazują statystyki, z tej możliwości skorzystało już niemal 3 miliony osób. Każdego dnia odnotowywanych jest średnio ok 4  tysiące odsłon.

Z kamer internetowych pokazujących przejścia graniczne on-line można skorzystać na stronach internetowych: www.granica.gov.pl  oraz  www.przemysl.ic.gov.pl (link otwiera nowe okno w serwisie zewnętrznym).

One stop „wspólna kontrola"

Polska Służba Celna wiele uwagi poświęca rozwiązaniom usprawniającym przekraczanie granicy przy jednoczesnym zachowaniu skuteczności kontroli. Z wieloma udogodnieniami mieli okazję spotkać się już kibice, przekraczający granicę w związku z mistrzostwami UEFA EURO 2012, jak np. „zielone pasy – nic do oclenia", pasy przestawne czy eBooking Bus.

Jednak na szczególną uwagę zasługuje rozwiązanie, polegające na wykonywaniu kontroli w jednym miejscu, kolejno przez służby celne i graniczne Polski i Ukrainy, tzw. wspólna kontrola. Rozwiązanie to służy przede wszystkim podróżnym, którzy są odprawiani szybko i bez konieczności kilkakrotnego zatrzymywania się do kontroli granicznej (znacznie skraca to czas potrzebny do przekroczenia granicy), ale pozwala ono również służbom granicznym przeprowadzić kontrolę sprawnie i skutecznie.

Dzięki „wspólnym odprawom", udało się sprawnie rozładować spiętrzenia i zapobiec oczekiwaniu kibiców w kolejkach w 2012 r. To jedno z pierwszych rozwiązań, które na granicy polsko-ukraińskiej zostały wdrożone w celu skrócenia czasu oczekiwania na przekroczenie granicy. Obecnie ułatwienie „one stop" jest stosowane na wielu przejściach granicznych m.in. w Krościenku, Budomierzu, Grzechotkach, Bezledach, Gronowie, Gołdapi.

„Wspólna kontrola" pozytywnie wpłynęła też na zwiększenie efektywności w zakresie zwalczania przestępczości celnej i zapewnienia płynności ruchu granicznego. W planach strategicznych przyjęto, że nowobudowane przejścia graniczne będą powstawały po jednej stronie granicy i będą obsługiwane przez służby graniczne obu państw.

Kontrola RTG na podstawie analizy ryzyka

Każdego dnia funkcjonariusze Służby Celnej, kierując się wskazaniami analizy ryzyka, korzystają z urządzeń do prześwietlania promieniami RTG przesyłek, bagaży, samochodów, a nawet wagonów kolejowych. Skanery, którymi dysponuje polska Służba Celna (stacjonarne, mobilne) umożliwiają nieinwazyjną obsługę ładunków i towarów oraz ich nienaruszalność. Zapewniają bezpieczeństwo, oszczędność czasu oraz wysoką jakość obsługi i obniżenie jej kosztów. Wykorzystanie urzędzeń RTG znacząco skraca kontrolę celną, a tym samym oszczędza czas przedsiębiorców.

Wysoka jakość urządzeń rentgenowskich wykorzystywanych przez polską Służbę Celną plasuje ją w światowej czołówce państw wykorzystujących nowoczesne technologie. Nieinwazyjne metody kontroli, dzięki wykorzystaniu urządzeń RTG, gwarantują nie tylko sprawny przepływ towarów i technologii, ale zapewniają możliwość elastycznego reagowania na dynamicznie zmieniające się potrzeby i wyzwania w trosce o ochronę rynku, środowiska oraz społeczeństwa.

Służba Celna wykorzystuje urządzenia RTG nie tylko na przejściach granicznych, ale i w trakcie kontroli prowadzonych wewnątrz kraju. Mobilne urządzenia RTG mają możliwość przemieszczania się i pracy w różnych lokalizacjach, w zależności od potrzeb.

Wszystkie, wykorzystywane przez Służbę Celną urządzenia rentgenowskie są całkowicie bezpieczne zarówno dla kierowców i obsługujących je funkcjonariuszy celnych, jak i przewożonych ładunków. Spełniają one wszystkie międzynarodowe i polskie normy w zakresie ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego. Urządzenia rentgenowskie w Służbie Celnej obsługiwane są przez odpowiednio wyszkolonych funkcjonariuszy celnych, zarówno w zakresie obsługi urządzeń, jak i interpretacji obrazów. Nad bezpieczeństwem kontroli związanej z użyciem urządzeń RTG czuwają powołani w izbach celnych inspektorzy ochrony radiologicznej, którzy monitorują ich pracę.

Sprawne i skuteczne działanie Służby Celnej w zakresie kontroli RTG, a także kompleksową koordynację i monitoring efektywności wykorzystania urządzeń rentgenowskich zapewnia  Krajowe Centrum RTG działające od 2011 r. przy Izbie Celnej w Gdyni. Zlokalizowane w Gdyńskim Parku Naukowo-Technologicznym, Krajowe Centrum RTG stanowi również istotne wsparcie w zakresie szkoleń dla funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy w codziennej pracy zajmują się interpretacją obrazów prześwietlanych pojazdów i przesyłek.

Wykorzystywane przez Służbę Celną urządzenia pozwalają na pracę ciągłą tj. 24 godziny, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku.

Wirtualne przekraczanie granicy

Wirtualny przewodnik przez przejście graniczne w Medyce zapewnia kompleksową informację w zakresie przygotowania się do odprawy zarówno po polskiej, jak i ukraińskiej stronie przejścia granicznego.

Wirtualny przewodnik oparty jest na panoramach sferycznych, dzięki czemu podróżni mogą zobaczyć przejście graniczne w taki sposób, jakby byli na miejscu.

Dzięki temu rozwiązaniu podróżny, który przygotowując się do przekroczenia granicy, odbędzie wirtualny spacer po przejściu, zdobędzie pakiet potrzebnych informacji i dowie się, co należy zrobić, żeby sprawnie przekroczyć granicę.

System kieruje wirtualnego podróżnego na odpowiedni pas ruchu, zapyta go o obywatelstwo, poprosi o przedłożenie odpowiednich dokumentów, pokieruje na stanowiska, przy których powinien dokonać odpowiednich formalności. Dzięki temu ćwiczeniu podróżny dowiaduje się, jakie dokumenty są potrzebne do sprawnego przekroczenia granicy.

Dodatkowo udostępniono w nim tzw. karty usług, informujące o tym, jak przygotować się do konkretnej procedury np. potwierdzić wywóz towaru w celu otrzymania zwrotu podatku VAT lub wywieźć broń i amunicję.

Z wirtualnego przewodnika, który dostępny jest w 3 wersjach językowych (polska, ukraińska i angielska), korzystają nie tylko Polacy, ale też Ukraińcy, Niemcy, Białorusini i Rosjanie.

Aplikacja dostępna jest także na urządzenia mobilne.

Jest to pierwsze tego typu rozwiązanie na granicy Unii Europejskiej. 

To innowacyjne rozwiązanie zostało przygotowane w 2012 r. z myślą o kibicach  przekraczających granicę przez podkarpackie przejścia graniczne podczas mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012, zapewniając interaktywną pomoc w przygotowaniu się do odpraw paszportowo-celnych, które podczas turnieju odbywały się po polskiej stronie przejścia granicznego.

Wirtualny przewodnik dostępny jest na stronie internetowej Izby Celnej w Przemyślu www.przemysl.ic.gov.pl. Można z niego również korzystać na stronach internetowych: www.sluzbacelna.gov.pl oraz www.granica.gov.pl (link otwiera nowe okno w serwisie zewnętrznym).

Hot spoty na granicy

W 2013 roku Służba Celna uruchomiła na przejściach granicznych darmowe punkty z dostępem do Internetu (hot spoty). Podróżni i kierowcy mogą ze swoich urządzeń mobilnych połączyć się z siecią publiczną i przeglądać  strony internetowe Służby Celnej.

Przejścia z usługą darmowego dostępu do Internetu zostały oznaczone jednakowymi tabliczkami informacyjnymi.

Udogodnienie to zostało uruchomione przede wszystkim w celu umożliwienia podróżnym dokonywania elektronicznego zgłoszenia Tax Free. Podróżny, oczekując na odprawę celną, może samodzielnie wypełnić formularz e-Tax Free i szybciej przekroczyć granicę. Serwis www.granica.gov.pl  został przygotowany w specjalnej wersji, tak aby był czytelniejszy i wygodniejszy w poruszaniu się pomiędzy zakładkami na mniejszych ekranach urządzeń mobilnych.

Podróżni, którzy oczekują na przekroczenie granicy RP, przy pomocy punktów dostępowych WiFi, mogą również skorygować czas oczekiwania publikowany w serwisie www.granica.gov.pl poprzez wypełnienie krótkiego formularza.

Porozumienia międzynarodowe w celu utrzymania płynności ruchu

Służba Celna RP podpisała z kierownictwem służb celnych Ukrainy, Białorusi i Rosji deklaracje o przyjęciu systemu wczesnego ostrzegania o zaistnieniu sytuacji nadzwyczajnej na granicy w celu utrzymania płynności obsługi przedsiębiorców i podróżnych.

Przyjęty system przyczynia się do zwiększenia wymiany handlowej oraz wielkości przewozów ładunków w handlu zagranicznym przez przejścia na granicach z Rosją, Białorusią oraz Ukrainą.

Podstawą działania systemu jest określenie optymalnej liczby środków transportowych przyjmowanych przez służby graniczne państwa sąsiedniego w ciągu jednej zmiany.

W przypadku zaistnienia sytuacji powodujących zakłócenia w organizacji ruchu granicznego lub porządku publicznego, mających wpływ na przepustowość przejść granicznych, zgodnie z założeniami systemu następuje bezzwłoczna wymiana informacji między przedstawicielami służb celnych krajów – sygnatariuszy, mająca na celu przywrócenie płynności odpraw.

Sytuacja nadzwyczajna na przejściu granicznym to zespół okoliczności zewnętrznych lub wewnętrznych, występujących nagle lub narastających w sposób niekontrolowany, powodujących zakłócenia w:

• przekraczaniu granicy państwowej przez osoby fizyczne, środki transportu i towary,
• trybie pracy przejścia granicznego,
• oraz innych okoliczności, które wpływają na przepustowość przejścia granicznego.

Okoliczności, które mogą powodować powstanie sytuacji nadzwyczajnej (w szczególności) to:

• blokada przejścia granicznego,
• zamach terrorystyczny na placówkę lub drogowe przejście graniczne,
• klęska żywiołowa (na przykład: pożar, powódź),
• przedostanie się do otoczenia niebezpiecznych dla życia substancji biologicznych,
• przedostanie się do otoczenia niebezpiecznych dla życia substancji biologicznych, chemicznych lub promieniotwórczych z towarów lub środków transportu znajdujących się na terenie przejścia granicznego,
• awaria lub usterka systemów informatycznych,
• zbyt mała liczba pojazdów (w stosunku do optymalnej - określonej dla danego przejścia granicznego), które przekroczyły granicę państwową, czego skutkiem jest powstanie kolejki pojazdów oczekujących na przekroczenie granicy państwowej.