Spotkanie z okazji powołania Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) oraz rozmowy z przedstawicielami najwyższych chińskich władz to główne cele wizyty ministra finansów Mateusza Szczurka w Pekinie 28-29 czerwca 2015 r. Minister Szczurek spotkał się z ministrem finansów Chin Lou Jiwei oraz z szefem sekretariatu odpowiedzialnego za tworzenie Banku Jin Liqunem. Wziął również udział w spotkaniu z chińskim przywódcą Xi Jinpingiem.
Większość przedstawicieli 57 państw założycielskich Banku AIIB była już gotowa do złożenia podpisu pod umową założycielską tej nowo tworzonej instytucji, co umożliwi przygotowania do rozpoczęcia jej działalności operacyjnej z początkiem 2016 r. Wszystkie państwa mają czas na złożenie podpisu do końca roku. Polska podejmie decyzję w tej sprawie w ciągu ok. 1-2 miesięcy, najpierw na szczeblu rządu a potem – w fazie ewentualnej ratyfikacji – z udziałem parlamentu i prezydenta.
Minister finansów, analizując dotychczasowy przebieg negocjacji oraz dokumenty założycielskie, pozytywnie ocenia inicjatywę utworzenia AIIB. „Dostrzegamy wielkie potrzeby w zakresie inwestycji infrastrukturalnych w całym regionie. Widzimy nie tylko wolę Chin, ale wszystkich państw regionu, m.in. Australii, Nowej Zelandii, Indii, Wietnamu, a także państw spoza regionu – z Europy, Ameryki, do utworzenia nowej, skutecznej i sprawnej instytucji odpowiadającej na te wyzwania" – powiedział Mateusz Szczurek. Zgodnie z oczekiwaniami AIIB stanie się silnym międzynarodowym bankiem inwestycyjnym, działającym podobnie do Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Europie. „AIIB może z powodzeniem uzupełniać i współpracować z pozostałymi międzynarodowymi instytucjami: Bankiem Światowym, Azjatyckim Bankiem Rozwoju, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju" – dodał minister Szczurek.
W trakcie rozmów Mateusz Szczurek podkreślał priorytetowe znaczenie Chin dla Polski i rolę Polski jako naturalnego łącznika pomiędzy Europą a Azją. Szlaki komunikacyjne, zarówno kolejowe jak i morskie, łączące oba kontynenty, już dziś przebiegają przez nasz kraj i mają wielki potencjał do dalszej rozbudowy. Jednocześnie Polska stara się upraszczać swoje procedury, zwłaszcza celne, by stanowić dogodne miejsce odbioru i odpraw towarów. Działania te służą usprawnianiu przepływu dóbr w obie strony. Polski eksport do Azji, m.in. towarów spożywczych, ma stałą tendencję wzrostową.
Minister podkreślił także, że niezależnie od ewentualnego członkostwa w AIIB Polska będzie zachęcać Chiny i inne państwa Azji do inwestowania w naszym kraju, zarówno na rynku kapitałowym jak i w sferze infrastruktury, która w naszym kraju również stanowi priorytet dla władz. Właśnie wchodzi w fazę realizacji Plan inwestycyjny dla Europy, przewidujący wsparcie zarówno dużych inwestycji infrastrukturalnych, jak i sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Powołany w tym celu Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych może być okazją również dla instytucji z Azji do włączenia się w ten proces, np. poprzez współfinansowanie polskich projektów. Służyć temu może również planowana współpraca Banku Gospodarstwa Krajowego i największego banku świata, Industrial Commercial Bank of China (ICBC).
***
Polska wyraziła zainteresowanie członkostwem w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych na zaproszenie Chin wiosną tego roku. Przedstawiciele Ministerstwa Finansów oraz Narodowego Banku Polskiegowspierani przez MSZ oraz ambasadę Polski w Pekinie wzięli udział w dwóch rundach negocjacji, podczas których pracowali nad projektem statutu i dokumentów określających przyszłe ramy funkcjonowania Banku. „Zabieraliśmy głos w sprawach zarządzania Bankiem i staraliśmy się, by Polska, jeśli stanie się członkiem, miała relatywnie silną pozycję w tej instytucji" – wyjaśnił Mateusz Szczurek. „Wszystkie duże państwa europejskie wyraziły chęć udziału i brały udział w negocjacjach. O ile Bank zamierza skupiać się na projektach inwestycyjnych realizowanych w Azji, które mają w zamierzeniu przynosić korzyści krajom tego regionu, to niektóre z tych projektów mogą mieć bezpośrednie lub pośrednie skutki dla naszego kraju" – dodał minister. Dotyczy to np. szlaków transportowych łączących Azję i Europę, które przebiegają przez Polskę. Także polskie podmioty będą mogły brać udział w realizacji projektów, zarówno jako wykonawcy prac, jak i dostawcy towarów i usług. Już dziś polski biznes jest obecny w Azji albo interesuje się wejściem na te rynki. W perspektywie średnio- i długoterminowej rynki te są dla Polski bardzo obiecujące, sprzyja temu również postępująca aktywność międzynarodowa polskich przedsiębiorstw.
Rząd nadal analizuje wszystkie informacje oraz ocenia potencjalne koszty i korzyści z członkostwa w AIIB. Decyzja w tej sprawie powinna nastąpić jeszcze latem, a o jej wadze świadczy udział ministra finansów w spotkaniach w Pekinie. W trakcie tych spotkań zarówno minister finansów Chin Lou Jiwei, jak i sekretarz AIIB Jin Liqun wyrazili wobec Mateusza Szczurka zadowolenie z przyjęcia przez Polskę zaproszenia do udziału w negocjacjach jako jedynego państwa z Europy Środkowo-Wschodniej. Chiny, mając nadzieję na pozytywną decyzję Polski co do przystąpienia do AIIB, podkreślają spodziewane pozytywne skutki dla naszego kraju, w tym możliwości biznesowe dla polskich podmiotów, szanse na aktywny udział Polski w zarządzaniu Bankiem czy możliwości zatrudniania polskich ekspertów. Jin Liqun potwierdził również, że Bank będzie stopniowo rozszerzać swoją działalność na inne regiony, szczególnie na Europę i Afrykę.
W przypadku przystąpienia do AIIB udział Polski wynosiłby 831,8 mln USD (tj. 0,83% całego kapitału Banku wynoszącego 100 miliardów USD). Tylko 1/5 tej kwoty byłaby wpłacana w gotówce, w pięciu rocznych ratach.Wpłata ta będzie miała charakter inwestycji kapitałowej i nie powiększy polskiego deficytu budżetowego. Szczegółowe dane dotyczące udziałów innych krajów oraz dokumenty statutowe będą dostępne na stronie banku (link otwiera nowe okno w innym serwisie).