Rada Ministrów przyjęła 22 kwietnia br. Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2014-2017. Dokument ten, na mocy znowelizowanej w 2013 r. ustawy o finansach publicznych, został opracowany w nowym układzie i składa się obecnie z dwóch części:
- Programu konwergencji,
- określenia celów głównych funkcji państwa wraz z miernikami stopnia ich realizacji.
Przygotowanie Programu konwergencji i jego coroczna aktualizacja są elementem procesu nadzoru budżetowego w UE i obowiązkiem wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej spoza strefy euro.
Program konwergencji. Aktualizacja 2014 został przygotowany zgodnie z wytycznymi dotyczącymi programów stabilności i konwergencji państw członkowskich UE. Zawiera on prognozę kształtowania się podstawowych zmiennych makroekonomicznych i fiskalnych do 2017 r., prezentuje główne cele polityki gospodarczej rządu i działania służące ich realizacji. Dokument przedstawia też podjęte i planowane działania dla zlikwidowania nadmiernego deficytu w 2015 r., zgodnie z rekomendacjami Rady Ecofin z 10 grudnia 2013 r.
Założenia makroekonomiczne
Wraz z oczekiwaną wyraźną poprawą kondycji ekonomicznej głównego partnera handlowego Polski, jakim jest UE, również w naszym kraju można oczekiwać korzystnych perspektyw wzrostu gospodarczego. Szacuje się, że wzrost PKB w Polsce w 2014 r. wyniesie 3,3%, czyli dwa razy więcej niż w 2013 r. W 2015 r. realne tempo wzrostu PKB wyniesie 3,8%, a w latach 2016-17 ustabilizuje się na poziomie 4,3%.
Wraz z poprawą koniunktury gospodarczej oczekiwane jest systematyczne zmniejszanie się stopy bezrobocia, po okresie jej wzrostu w latach 2009-13. Szacuje się, że w 2014 r. stopa bezrobocia spadnie do 9,8%, a w 2015 r. wyniesie 9,3%, by w okresie do 2017 r. zmniejszyć się do 7,9%.
Prognozuje się, że po wyraźnym spadku presji inflacyjnej w końcu 2012 r. i utrzymaniu się jej na niskim poziomie w 2013 r. również w roku bieżącym inflacja średnioroczna (mierzona CPI) pozostanie niska i wyniesie 1,2% w porównaniu z 0,9% w roku ubiegłym. W kolejnych latach przewiduje się, że presja inflacyjna będzie bardzo ograniczona i będziemy obserwować stopniowy powrót CPI w okolicę środka dopuszczalnych w ramach prowadzonej polityki pieniężnej wahań. W 2017 r., w związku z planowanym powrotem stawek podatku VAT do 22% z 23% oraz 7% z 8%, prognozowany jest tymczasowy spadek CPI do 2,2%.
Sytuacja finansów publicznych wraz z prognozą
Nominalny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2013 r. wzrósł o 0,4 pkt. proc. PKB w porównaniu do wyniku z 2012 r. i wyniósł 4,3% PKB. Przyczyną zwiększenia deficytu sektora była znacznie słabsza realizacja dochodów podatkowych, co z kolei było efektem pogorszenia się sytuacji gospodarczej kraju. Cykliczny wzrost deficytu w 2013 r. został ograniczony poprzez efekty podjętych wcześniej oraz dodatkowych działań rządu (jeszcze na jesieni ub.r. zarówno Ministerstwo Finansów, jak i Komisja Europejska prognozowały deficyt w 2013 r. na poziomie 4,8% PKB).
W kolejnych latach prognozuje się dalsze zacieśnienie polityki fiskalnej, prowadzące do osiągnięcia w 2014 r. jednorazowej nadwyżki w wysokości 5,8% PKB oraz w 2015 r. deficytu sektora na poziomie 2,5% PKB (według ESA95).
Terminowemu zlikwidowaniu nadmiernego deficytu służyć będzie m.in. wdrażanie pakietu działań ułatwiających podatnikom wypełnianie ich zobowiązań wobec państwa i podnoszących wydajność administracji podatkowej.
Zgodnie z Programem konwergencji, w 2016 r. powinno nastąpić zakończenie procedury nadmiernego deficytu na podstawie danych za 2015 r.
Cele głównych funkcji państwa wraz z miernikami stopnia ich realizacji
Cele głównych funkcji państwa wraz z miernikami stopnia ich realizacji stanowią najwyższy poziom zadaniowej klasyfikacji wydatków i odzwierciedlają podstawowe obszary działań (polityk) państwa. Cele i mierniki w bezpośredni sposób nawiązują do kluczowych priorytetów rozwojowych i kierunków polityki społeczno-gospodarczej, zdefiniowanych w najważniejszych krajowych (w szczególności Strategii Rozwoju Kraju 2020) i unijnych dokumentach strategiczno-programowych.
Pozostają one spójne z opracowywanym równolegle Krajowym Programem Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020" – Aktualizacja 2014/2015 oraz zaleceniami Rady UE z 9 lipca 2013 r.
Dla podkreślenia strategicznego kontekstu i powiązań polityki budżetowej z polityką rozwoju, cele i mierniki dla poszczególnych funkcji zaprezentowano w dokumencie według strategicznych obszarów interwencji publicznej, obejmujących sprawność i efektywność państwa, konkurencyjność gospodarki oraz spójność społeczną i terytorialną.
Realizacja przyjętych w dokumencie celów i wartości mierników, przyczyniać się będzie do osiągnięcie wizji rozwoju Polski wskazanej w Strategii Rozwoju Kraju 2020, umożliwiając wzmocnienie i wykorzystanie istniejących potencjałów rozwojowych oraz usuwanie zidentyfikowanych barier rozwojowych.