W projekcie założeń o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw nie ma propozycji jakichkolwiek zmian w dotychczasowych zasadach przeprowadzania oględzin lokalu mieszkalnego ani karania podatnika za brak zgody na oględziny.
Przeprowadzenie oględzin lokalu mieszkalnego w toku czynności sprawdzających jest obecnie regulowane w art. 276 Ordynacji podatkowej. Przepis ten pozwala na oględziny lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe. Oględziny wymagają zgody podatnika. Jeżeli podatnik zgadza się na oględziny, wówczas uzgadniany jest ich termin. Z oględzin sporządza się protokół. Przepis ten obowiązuje bez zmian od 10 lat.
W projekcie założeń proponuje się stosowanie kar porządkowych w toku czynności sprawdzających. Warunkiem ukarania jest obecnie „bezzasadna odmowa" dokonania czynności i nie proponuje się tu żadnej zmiany. Jeżeli przepisy prawa wymagają zgody na dokonanie czynności to jest zupełnie oczywiste, że jej nieudzielenie nie jest przypadkiem „bezzasadnej odmowy". Podatnik odmawiając zgody na oględziny korzysta ze swojego prawa. Odmowa okazania lokalu mieszkalnego lub jego części do oględzin lub brak zgody nie spowoduje nałożenia kary porządkowej.
W projekcie założeń proponuje się umożliwienie przeprowadzania oględzin innych rzeczy niż lokale mieszkalne (np. samochodu w celu ustalenia jego wartości) - w ramach czynności sprawdzających. Również wtedy oględziny są warunkowane zgodą podatnika. Muszą być też spełnione analogiczne zasady i przesłanki dokonywania oględzin, tak jak w przypadku lokali mieszkalnych. Brak zgody podatnika wyłącza ukaranie.
Proponowane zmiany mają umożliwić wyjaśnianie większej liczby spraw w toku wstępnej procedury czynności sprawdzających bez konieczności wszczynania bardziej sformalizowanych i angażujących podatnika oraz urząd procedur kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego.
Projekt założeń jest przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Uwagi innych resortów, w tym uwagi Rządowego Centrum Legislacji, będą przedmiotem wzajemnych uzgodnień. Partnerzy społecznie nie zgłosili uwag do procedury oględzin u podatnika.