Sektor finansów publicznych wchodzi w deficyt, ale w budżecie państwa po III kwartałach nadal utrzymywała się nadwyżka
- Szacunki wskazują na 1 mld zł deficytu sektora finansów publicznych.
- Budżet państwa zanotował na koniec września 3,8 mld zł nadwyżki. Ostatni raz taka sytuacja miała miejsce w 2007 roku.
Mimo, iż dane dotyczące deficytu sektora finansów publicznych po trzecim kwartale 2017 roku będą znane dopiero w styczniu, według dzisiejszych szacunków wyniesie on około miliarda złotych. Jednocześnie budżet państwa zanotował - po raz drugi w ciągu ostatnich 25 lat - nadwyżkę za okres od stycznia do września. Pierwszy taki przypadek miał miejsce w 2007 roku. Osiągnięcie tego wyniku stało się możliwe przede wszystkim dzięki konsekwentnej polityce Ministerstwa Finansów, którego podstawowym celem jest uszczelnianie systemu podatkowego.
"Przez wiele miesięcy sektor finansów publicznych był na plusie. Mimo, że na koniec września prognozujemy w tym obszarze niewielki deficyt, nie powinno to – przy obecnej koniunkturze, kiedy potrzebujemy środków na rozwój gospodarki – martwić ekonomistów. Jednocześnie w budżecie państwa mamy wyjątkową jak na ten okres roku sytuację i jest to zasługa naszych działań w zakresie uszczelnienia systemu podatkowego. W samym tylko podatku VAT, a więc tam, gdzie w czasach naszych poprzedników państwo traciło miliardy, wzrost (w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku styczeń – wrzesień) wynosi ponad 23 procent i dał nam już przeszło 22 mld zł dodatkowych wpływów budżetowych. Widać więc, że konsekwentne działania Krajowej Administracji Skarbowej pod kierunkiem ministra Mariana Banasia przynoszą oczekiwane rezultaty. Warto też pamiętać, że w tym samym czasie okres oczekiwania na zwroty podatku skrócił się o ponad 10 procent, ze średnio 43 do 38 dni" – powiedział wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki.
Szacunki MF dotyczące całego 2017 roku wskazują, że deficyt budżetu państwa wyniesie ok. 30 mld zł (w ujęciu kasowym), co będzie jednym z najlepszych wyników w ostatnich latach. Z kolei deficyt całego sektora finansów publicznych może nieznacznie przekroczyć 50 mld zł (wg ESA'2010 – w ujęciu memoriałowym). Taką też prognozę Polska przesłała do Komisji Europejskiej.
W niektórych przekazach medialnych oraz w publicystyce kasowy wynik budżetu państwa jest błędnie utożsamiany z wynikiem całego sektora finansów publicznych (w ujęciu metodyki ESA'2010). Jest to poważny błąd merytoryczny. Po pierwsze sektor finansów publicznych (w ujęciu międzynarodowej metodyki ESA'2010 – tj. podejściu stosowanym przez KE) oprócz budżetu państwa zawiera inne jednostki podsektora centralnego (np. KFD, BFG). Ponadto należy uwzględnić podsektor lokalny (są to głównie jednostki sektora samorządowego, ale też inne podmioty i instytucje samorządowe) oraz podsektor ubezpieczeń społecznych (m.in. FUS, KRUS, NFZ). Ponadto metodyka ESA'2010 stosuje podejście memoriałowe i szereg odmiennych ujęć metodycznych w porównaniu do sprawozdawczości budżetu państwa (np. nie uwzględnia się zysku NBP z tytułu różnic kursowych, cenowych, wyceny itp., a dochody podatkowe są „przesunięte o miesiąc", czyli przykładowo styczeń 2017 r. przynależy do 2016 r.).
Analizując wynik sektora finansów publicznych należy pamiętać o silnej sezonowości, szczególnie wydatków, która oznacza, że o całorocznym wyniku przesądzają wydatki i sytuacja finansowa w ostatnim kwartale. Jest to szczególnie widoczne w przypadku samorządów, które w ostatnim kwartale realizują 1/3 całorocznych wydatków. MF w przesłanych do KE prognozach zakłada też taki profil w bieżącym roku, co znajduje swoje potwierdzenie w planowanym przez samorządy silnym przyspieszeniu inwestycji w ostatnim kwartale. Także inwestycje podsektora centralnego (w tym KFD) powinny w końcówce roku nabrać impetu.
Wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń – wrzesień 2017 r. w stosunku do ustawy budżetowej na 2017 r. wyniosło:
- dochody 262,3 mld zł, tj. 80,6 %
- wydatki 258,5 mld zł, tj. 67,2 %
- nadwyżka 3,8 mld zł
Dochody budżetu państwa w okresie styczeń – wrzesień 2017 r.
W okresie styczeń – wrzesień 2017 r. dochody budżetu państwa były wyższe o 23,7 mld zł w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Wzrost dochodów podatkowych utrzymuje się w dalszym ciągu na wysokim poziomie, tj. 15,2% r/r.
Wzrost dochodów w stosunku do trzech pierwszych kwartałów 2016 r. odnotowano we wszystkich głównych podatkach:
- dochody z podatku VAT były wyższe o 23,3% r/r (tj. ok. 22,4 mld zł),
- dochody z podatku akcyzowego i podatku od gier były wyższe o 3,9% r/r (tj. ok. 1,9 mld zł),
- dochody z podatku PIT były wyższe o 8,3% r/r (tj. ok. 2,9 mld zł),
- dochody z podatku CIT były wyższe o 12,6% r/r (tj. ok. 2,5 mld zł),
Dochody z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych za okres I-IX 2017 r. wyniosły 3,2 mld zł, tj. 82,3% planu.
W okresie styczeń – wrzesień 2017 r. wykonanie dochodów niepodatkowych wyniosło 27,5 mld zł i było niższe o 7,2 mld zł w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Główny powodem niższego wykonania, były czynniki o charakterze jednorazowym. W lutym oraz lipcu 2016 roku miała miejsce wpłata w kwocie ok. 9,2 mld zł na rachunek dochodów budżetu państwa z tytułu aukcji LTE, której nie było w 2017 r.
Wydatki budżetu państwa w okresie styczeń – wrzesień 2017 r.
Wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń – wrzesień 2017 r. wyniosło 258,5 mld zł tj. 67,2 % planu. W analogicznym okresie 2016 r. przekazano porównywalną kwotowo wielkość środków na wydatki 259,2 mld zł, tj. 70,3 % planu.
Największe różnice w wykonaniu wydatków w stosunku do okresu styczeń – wrzesień roku ubiegłego odnotowano w ramach budżetów wojewodów (wykonanie wyższe o ok. 7,0 mld zł), co jest głównie związane z wypłatą świadczeń wychowawczych w ramach priorytetowego rządowego programu rodzina 500 plus w okresie styczeń – wrzesień br. – w roku ubiegłym wypłata tych świadczeń wystartowała od kwietnia. Ponadto różnice w wykonaniu wydatków w stosunku do okresu styczeń – wrzesień roku ubiegłego odnotowano w ramach ZUS (wykonanie niższe o ok. 6,9 mld zł), co jest spowodowane przede wszystkim lepszym wpływem składek w okresie styczeń – wrzesień 2017 r. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Pobierz prezentację Wyniki budżetu i sektora finansów publicznych I-IX 2017 (plik pdf 1.53 MB)