Od kiedy wchodzą w życie nowe przepisy?
W 2018 r. wchodzą w życie dwie istotne zmiany w zakresie podatku VAT. Pierwszą jest obowiązek prowadzenia również przez mikroprzedsiębiorstwa elektronicznej ewidencji VAT (rejestr sprzedaży VAT i rejestr zakupów VAT) i przesyłania jej jako Jednolitego Pliku Kontrolnego dla potrzeb VAT (JPK_VAT), który obowiązuje od 1 stycznia 2018 r. Drugą zmianą jest wprowadzenie nowej formy rozliczeń czyli metoda podzielonej płatności, która będzie mogła być stosowana począwszy od 1 lipca 2018 r.
Zacznijmy od tych rolników, których jest najwięcej, czyli ryczałtowych. Czy ich będą dotyczyły zmiany przepisów?
Jeśli chodzi o obowiązek przesyłania JPK_VAT to rolnicy ryczałtowi, a więc zwolnieni od podatku VAT (w zakresie sprzedaży produktów rolnych z własnej działalności rolniczej i świadczenia usług rolniczych) nie mają obowiązku składania JPK_VAT. Mogą natomiast korzystać z opisanej poniżej nowej formy rozliczeń czyli mechanizmu podzielonej płatności.
A dla rolników – VATowców – jakie zmiany są najważniejsze?
Rolnicy „VATowcy" są traktowani jak inni podatnicy podatku VAT czynni i mają do nich zastosowanie wprowadzane przepisy.
Jak wysyłanie JPK ma działać w praktyce?
Od 1 stycznia 2018 r. rolnicy rozliczający podatek VAT, jako podatnicy VAT czynni (tzw. VATowcy) mają obowiązek prowadzenia elektronicznej ewidencji VAT (rejestr sprzedaży VAT i rejestr zakupów VAT) i przesyłania jej jako Jednolitego Pliku Kontrolnego dla potrzeb VAT (JPK_VAT). Podmioty te będą zobowiązane do składania informacji o prowadzonej ewidencji w formie pliku JPK_VAT bez wezwania do 25. dnia po zakończeniu danego miesiąca. Jeśli podmioty te rozliczały się do tej pory metodą kwartalną, plik JPK_VAT będą musieli przesyłać co miesiąc. Pierwszy termin przesłania JPK_VAT to 25 lutego 2018 r. (za styczeń 2018 r.). Z myślą o najmniejszych przedsiębiorcach Ministerstwo Finansów udostępniło bezpłatną aplikację do wystawiania i ewidencjonowania faktur VAT, która pozwoli również na generowanie i wysyłanie JPK_VAT.
Split payment, czyli płatność podzielona, oznacza, że osobno przelewamy kwotę netto a osobno kwotę VAT. Czy ten mechanizm dotyczy rolników? Czy jest obowiązkowy?
Wprowadzany od dnia 1 lipca 2018 r. mechanizm podzielonej płatności to nowa, dodatkowa forma rozliczeń należności wynikających z otrzymanych faktur i może być stosowana pomiędzy kontrahentami prowadzącymi działalność gospodarczą do zapłaty za fakturę z VAT. Nowe regulacje będą dotyczyły również rolników, o ile są posiadaczami rachunków rozliczeniowych w bankach lub mają imienne rachunki w SKOK założone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Rolnik, który jest tzw. VATowcem będzie mógł wykorzystywać podzieloną płatność do zapłaty za nabyte towary lub usługi, a także będzie mógł otrzymać zapłatę w podzielonej płatności od swojego kontrahenta. Natomiast rolnik ryczałtowy będzie mógł korzystać z podzielonej płatności tylko do zapłaty za nabywane towary i usługi, o ile oczywiście nabycie będzie dokumentowane fakturą z wykazanym VAT. Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości lub części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT, natomiast zapłata całości lub części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto jest płacona na rachunek rozliczeniowy (lub rachunek w SKOK) nabywcy lub jest rozliczana w inny sposób. Mechanizm podzielonej płatności dotyczy tylko rozliczeń dokonywanych w formie przelewu, nie dotyczy np. kart płatniczych, przekazów, weksli, gotówki, kompensat, potrąceń. Jest to dobrowolna forma, o wyborze której decydują strony transakcji, a w szczególności nabywca towarów lub usług. Co więcej dobrowolność oznacza również, że można ten mechanizm stosować w sposób wybiórczy, czyli nie każda faktura musi być uregulowana z zastosowaniem mechanizmu – nabywca decyduje, którą fakturę zapłaci z zastosowaniem tego mechanizmu i w jakiej części oraz wobec którego dostawcy go zastosuje. Zapłata przy użyciu tego mechanizmu będzie opierała się na jednym przelewie (specjalny komunikat przelewu). Nabywca nie musi znać numeru rachunku VAT dostawcy gdyż na przelewie, tak jak dotychczas będzie wskazywał rachunek rozliczeniowy dostawcy. Jeżeli wybierze ten specjalny przelew to będzie wskazywał w nim kwotę brutto z faktury, kwotę podatku VAT, numer faktury za którą płaci i numer NIP dostawcy. Wówczas kwota netto zostanie przelana dostawcy na rachunek rozliczeniowy w banku lub rachunek w SKOK-u a kwota podatku VAT trafi na jego rachunek VAT. Środki zgromadzone na rachunku VAT będą mogły być przeznaczone na zapłatę zobowiązania VAT do urzędu skarbowego lub zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie VAT z faktury otrzymanej od swojego kontrahenta. Jeżeli na rachunku VAT zgromadzą się środki, których - w ocenie podatnika - nie będzie mógł spożytkować na zapłatę podatku VAT do urzędu lub zapłacenie podatku VAT swoim kontrahentom z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, wówczas można złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy. Naczelnik na podjęcie decyzji ma 60 dni. Może odmówić wydania zgody jedynie w sytuacji, gdy podatnik posiada zaległości w podatku VAT (do wysokości tej zaległości) lub gdy zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązania podatkowe z tego tytułu nie zostaną wykonane. W takiej sytuacji wydaje decyzję, od której można się odwołać. Dla podatników, którzy podejmą decyzję o dobrowolnym stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności przewidziane są zachęty. W szczególności w przypadku podatników, którzy będą stosować metodę podzielonej płatności nie będą miały zastosowania przepisy związane ze stosowaniem niektórych sankcji oraz nie będzie się stosować przepisów o odpowiedzialności solidarnej. Płacenie z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie także wykazywać, że nabywca dochował należytej staranności zawierając transakcję z kontrahentem, co będzie miało bardzo istotne znaczenie dla bezpieczeństwa VAT naliczonego nabywców. Ponadto, jeżeli podatnik zdecyduje się na zwrot różnicy podatku na rachunek VAT, wówczas taki zwrot będzie dokonany w przyspieszonym terminie (25 dni) bez możliwości przedłużenia tego terminu zwrotu przez naczelnika urzędu skarbowego celem dokonania weryfikacji tego zwrotu. Co do możliwości stosowania mechanizmu podzielonej płatności przez rolników to jak najbardziej jest to grupa, która może wykorzystywać nową formę rozliczeń. W niedługim czasie na stronie Ministerstwa Finansów zostaną zamieszczone objaśnienia podatkowe przedstawiające działanie mechanizmu podzielonej płatności i zachęty wynikające z takiej formy rozliczeń. Zachęcam rolników do zapoznania się z tymi objaśnieniami bez względu na to czy zdecydują się stosować w swoich rozliczeniach mechanizm podzielonej płatności czy też nie.
Czy rolnik będący VATowcem może wrócić na ryczałt?
Rolnik ryczałtowy, a więc zwolniony od podatku VAT (w zakresie sprzedaży produktów rolnych z własnej działalności rolniczej i świadczenia usług rolniczych) może zrezygnować z tego zwolnienia, będzie on wtedy miał status podatnika VAT czynnego i będzie rozliczał ten podatek na zasadach ogólnych wynikających z ustawy o VAT. Rolnik będący podatnikiem VAT czynnym (który zrezygnował ze zwolnienia) może ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku – nie wcześniej jednak niż po upływie trzech lat od daty rezygnacji ze zwolnienia. Zwolnienie to będzie obowiązywać pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca (lub kwartału – w zależności od okresu rozliczeniowego), od którego chce on ponownie z tego zwolnienia skorzystać.
Rozmawiała: Alicja Szczypta