Wprowadzeniu euro towarzyszy oczekiwanie osiągnięcia przez sektor bankowy długoterminowych korzyści, m.in. wyeliminowania ryzyka walutowego i wykorzystania efektu skali. W mniejszym stopniu zwraca się uwagę na kosztowe aspekty tego procesu oraz problem utraty części dochodów walutowych. Niniejszy artykuł jest próbą wypełnienia tej luki w badaniach na temat wprowadzania euro. Analizuje on czynniki odpowiedzialne w polskim systemie bankowym za powstanie dodatkowych kosztów operacyjnych i utratę części dochodów walutowych, a także wartości przybliżonych oszacowań tych wielkości.
Wejście do strefy euro nakłada na sektor bankowy odpowiedzialność za efektywne wprowadzenie tej waluty do obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Spośród dodatkowych kosztów operacyjnych największymi pozycjami są: modernizacja systemów informatycznych, zaopatrzenie w gotówkę banków, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych oraz przystosowanie urządzeń obrotu gotówkowego, a także szkolenie pracowników. Wartość dodatkowych kosztów zależy również od długości okresu podwójnej ekspozycji cen i okresu podwójnego obiegu walut, które wydłużają czas wykonywania operacji i zwiększają towarzyszące im koszty rzeczowe. Szacuje się, że całkowity koszt przygotowań oraz zmian w organizacji pracy banków z tytułu wprowadzenia euro może się zawierać w przedziale od 0,13 do 0,2% PKB. Koszty operacyjne mogą być ograniczone poprzez zwiększenie wykorzystania kart płatniczych i bankowości internetowej oraz zmniejszenie wolumenu obrotu gotówkowego. Dodatkowe oszczędności banki mogą uzyskać dzięki ogólnokrajowej kampanii informacyjnej na temat rozpoznawania banknotów i monet euro, podnoszącej zaufanie społeczne do nowej waluty i usprawniającej obrót gotówkowy.
Dominacja obrotów handlowych i kapitałowych z krajami strefy euro sprawia, że wraz z wejściem Polski do unii monetarnej banki utracą istotną część dochodów walutowych z operacji wymiany i obrotu instrumentami pochodnymi denominowanymi w euro. Przybliżoną kwotę utraconych dochodów szacuje się na około 0,18% PKB. Pozytywną stroną tego procesu jest jednak fakt, że przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe nie będą już ponosić kosztów wymiany i zabezpieczania się przed ryzykiem zmiany kursu euro/złoty, co poprawi sytuację finansową klientów banków.
Wejście Polski do strefy euro może wywołać inne istotne zmiany w strukturze kosztów i dochodów banków wynikające m.in. z tytułu konwergencji stóp procentowych czy wzrostu konkurencji na rynku bankowym. Jednak oszacowanie tego rodzaju wpływu jest utrudnione ze względu na dużą zmienność czynników determinujących przebieg tych procesów. Należy podkreślić, że wyliczone w opracowaniu wartości dodatkowych kosztów i utraconych dochodów banków w przypadku przyjęcia euro w Polsce mają charakter przybliżeń i wskazują przede wszystkim na ich możliwy do osiągnięcia poziom.