W dniu 5 czerwca br. Komisja Europejska (KE) i Europejski Bank Centralny (EBC) opublikowały Raporty o konwergencji, w których stwierdzono wypełnienie przez Łotwę kryteriów konwergencji, tym samym wskazując na gotowość tego kraju do wprowadzenia euro z dniem 1 stycznia 2014 r.
Na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, KE i EBC nie rzadziej niż raz na 2 lata – lub na wniosek państwa członkowskiego – przedkładają Radzie Unii Europejskiej raporty dotyczące postępów państw członkowskich UE z derogacją w zakresie wypełniania zobowiązań związanych z uczestnictwem w Unii Gospodarczej i Walutowej.
Bieżące Raporty zostały przygotowane na wniosek Łotwy, a tym samym wnioski dotyczące wypełniania kryteriów konwergencji zostały sformułowane wyłącznie wobec tego państwa. Nie dokonano zatem formalnej oceny pozostałych państw członkowskich UE objętych derogacją, tj. Polski, Bułgarii, Czech, Litwy, Węgier, Rumunii i Szwecji oraz państw członkowskich objętych klauzulą opt-out, tj. Danii i Wielkiej Brytanii.
W Raporcie Komisja oceniła, że Łotwa wypełnia wszystkie kryteria konwergencji, w szczególności:
- deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (sektor g.g.) w 2012 r. wyniósł 1,2% PKB i, zgodnie z prognozami, utrzyma się na takim poziomie w br. Dług sektora g.g. na koniec ub.r. wyniósł 40,7% PKB. KE oceniła, że deficyt został trwale obniżony i dlatego zarekomendowała uchylenie procedury nadmiernego deficytu w stosunku do Łotwy. Tym samym zakłada się, że w momencie podejmowania decyzji o uchyleniu derogacji, Łotwa będzie spełniała kryterium fiskalne.
- średnie 12-miesięczne tempo wzrostu indeksu HICP do kwietnia 2013 r. wyniosło 1,3%, czyli znacznie poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 2,7%. Ponadto oczekuje się, że utrzyma się ono poniżej tej wartości w najbliższym okresie, co implikuje, zdaniem KE, wypełnienie kryterium stabilności cen,
- Łotwa, zdaniem KE, wypełniła kryterium stóp procentowych ponieważ średnia długoterminowa stopa procentowa za ostatnie 12 miesięcy wyniosła do kwietnia br. 3,8%, czyli poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 5,5%,
- kryterium stabilności kursowej jest wypełnione, ponieważ w okresie podlegającym ocenie łotewski łat nie doświadczył istotnych napięć, a jego wahania względem parytetu centralnego w mechanizmie ERM II nie przekroczyły +/- 1%,
- z analizy zgodności ustawodawstwa krajowego z przepisami UE wynika, że Łotwa wypełnia również kryterium konwergencji prawnej.
Tym samym, w oparciu o analizę przeprowadzoną w Raporcie, KE wskazała na gotowość Łotwy do wprowadzenia euro oraz zarekomendowała Radzie UE (ECOFIN) uchylenie derogacji wobec Łotwy. Zakłada się, że decyzja w tym zakresie zostanie podjęta 9 lipca br. W przypadku podjęcia przez Radę UE decyzji o uchyleniu derogacji, Łotwa stanie się od 1 stycznia 2014 r. 18. krajem strefy euro.